Ortaöğretim tarih derslerinde kullanılan görsel materyallerin öğrenci akademik başarı ve tutumuna etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Öğrenci: KAMURAN ÖZDEMİR

Danışman: REFİK TURAN

Özet:

Alan araştırması niteliğini taşıyan bu çalışma; giriş, ilgili araştırma ve kavramsal çerçeve; yöntem, bulgular ve yorum; sonuç ve öneriler olmak üzere üç ana bölümden oluşmuştur. Bu tez çalışması Ortaöğretim Tarih Derslerinde Kullanılan Görsel Materyallerin Öğrenci Akademik Başarı ve Tutumuna Etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. İlgili yayın ve araştırmalar taranarak çalışmanın amaç ve alt amaçları sorulan sorular çerçevesinde incelenmiştir. Çıkan bulgular bilimsel yönteme uygun olarak yorumlanmış, bu bulgular ışığında yeni bilimsel araştırmaları yönlendirmesi bakımından önerilerde bulunarak tez tamamlanmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini Milli Eğitim Bakanlığı Ankara il Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı ortaöğretim kurumları ile Yozgat ili Akdağmadeni ilçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı ortaöğretim kurumları oluşturmaktadır. Ancak bu sayı fazla olduğundan örnekleme yoluna gidilmiştir. Akdağmadeni ilçesi araştırmacının görev yaptığı ilçe olması bakımından tercih edilmiştir. Bu ilçede her öğretim kurumundan bir örnek bulunduğu için buna uygun olmak üzere Ankara ilinden de aynı lise türleri belirlenmiş ve tesadüfi yöntemle seçilen ortaöğretim kurumlarının aynı sınıf düzeyinde, veri toplama aracı olarak araştırmacı ve konunun uzmanlarınca geliştirilen akademik başarı testi ve tutum anketi uygulanmıştır. Araştırmanın deneysel uygulaması 2011-2012 eğitim-öğretim yılında millî Eğitim Bakanlığı Ankara İli Milli Eğitim Müdürlüğüne ve Akdağmadeni ilçe Milli Eğitim müdürlüğüne bağlı ortaöğretim kurumlarından tesadüfi yöntemle seçilen 10. sınıflarda eğitim öğretim gören 198 öğrenciden oluşmuştur. Deney grubunda 102, kontrol grubunda 96 öğrenci yer almıştır. Araştırma Ankara ve Yozgat Akdağmadeni için toplamda 20 ders saati olarak uygulanmıştır. Araştırmanın uygulama aşaması için seçilen örnek dokümanlar, Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim 10. sınıf (Lise 2) Tarih Dersi müfredatında yer alan XVIII. Yüzyılda Değişim Ve Diplomasi Ünitesinin III. Ahmet Dönemi başlıklı bölümün Lale Devri konuları kapsamında sürdürülmüştür. Araştırmada, ortaöğretim tarih derslerinde görsel materyal kullanılmasına bağlı olarak öğrencilerin akademik başarılarının ve derse karşı olan tutum ve ilgilerinin artmasına değinilmiştir. Nicel araştırma yöntemli olan bu çalışmada deney ve kontrol gruplu deneme deseni uygulanmıştır. Deney grubunda ilgili konular tarihsel dokümanlar kullanılarak öğrenci merkezli yaklaşımla işlenirken, kontrol grubunda ise konular deney grubunda gösterilen materyallerin düz anlatımı yapılarak işlenmiştir. Uygulama süresince de deney grubuna görsel materyallerden oluşan dokümanlar kullanılarak ders işlenmiştir. Uygulama süreci sonunda ise deney ve kontrol grubuna işlenen konuyla ilgili akademik başarı testi ve tarih testi tutum anketi uygulanmıştır. Uygulama sonunda nicel bulgular, SPSS 21.0 veri analiz programıyla değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Nicel bulgular sonucunda; görsel materyal kullanarak ve görsel materyal kullanılmadan yapılan dersin ardından uygulanan akademik başarı testi sonuçlarına göre hem taşra hem merkezdeki deney grubu öğrencilerinin akademik başarı seviyesi daha yüksektir. Bu durum taşra ve merkez olma durumuna göre bir farklılık göstermemektedir. Taşrada yapılan uygulamalarda akademik başarı deney grubu lehine gerçekleşmesine rağmen merkezdeki okullarda böyle bir farklılık bulunamamıştır. Görsel materyalin kullanılmadığı kontrol gruplarında ise akademik başarı durumu merkez okulları lehine gerçekleşmiştir. Görsel materyaller kullanılarak eğitim yapılan deney grubunda öğrencilerin tutumu geleneksel yöntemle eğitim yapılan kontrol grubu öğrenci tutumlarına göre daha olumludur. Taşra ve merkezdeki deney ve kontrol grubu öğrencilerinin tarih dersine yönelik tutumları benzerlik göstermektedir. Taşradaki deney ve kontrol grubu öğrencilerinin tutumları benzerlik göstermesine karşın merkezde bu durum deney grubu lehine gerçekleşmiştir. Araştırma, ortaya çıkan sonuçlara dayalı olarak araştırmacı tarafından önerilere yer verilerek tamamlanmıştır.