Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Cemre ÇELİKTEN
Danışman: Saffettin Ferda Mutlu
Özet:
Süt endüstrisinin yüksek miktarda ortaya çıkardığı bir yan ürün veya atık olarak nitelendirilebilecek olan peyniraltı suyu peynir üretiminde ortaya çıkan ve organik içeriğinden dolayı yüksek kirleticilikte olan bir üründür. Yüksek KOİ değerinden dolayı ön işlem yapılmadan deşarj edilmemesi gereken peyniraltı suyunun değerli bileşenlerinden dolayı birçok değerlendirme yöntemi vardır. Bu yöntemlerden bir tanesi olan peyniraltı suyu proteinlerinin geri kazanılması ile elde edilen katma değerli nihai ürün toz veya sıvı olarak direk veya başka ürünlerde katkı maddesi olarak kullanılabilmektedir. Yüksek ısıdan dolayı ürüne zarar verebilen veya verimliliği düşük olan peyniraltı suyu proteini geri kazanım yöntemlerine kıyasla hem ürüne zarar vermeyen, ekonomik ve sıcaklık uygulamalarının olmadığı bir yöntem olan ultrafiltrasyon yöntemi bileşenlerin boyutuna göre ayırma/uzaklaştırma sağladığı için son zamanlarda geliştirilmeye ve kullanılmaya başlanmıştır. Bu amaçla bu çalışmada ultrafiltrasyon membranlarıyla peyniraltı suyundan protein geri kazanımı hedeflenmiştir. Çalışma kapsamında 5 kDa ve 10 kDa ultrafiltrasyon membranları kullanılarak farklı sıcaklık, basınç ve pH aralıklarında gerçekleştirilen ultrafiltrasyon uygulamasının protein geri kazanımına etkileri incelenmiştir. Protein geri kazanımı için en uygun koşulların belirlenmesi ve sistemin modellenmesi için Box-Wilson deneysel tasarım yöntemi ve Design Expert programı kullanılmıştır. Yapılan deneysel çalışmalar neticesinde en yüksek protein geri kazanımı 40°C, 3,5 bar pH 5,75 koşulunda 10 kDa membran için %1,56, 5kDa membran için %1,65 olarak bulunmuştur. Yapılan çalışmanın modellenmesi ile 5 kDa ve 10 kDa membranlar için sırası ile R2 değerlerinin 0,964 ve 0,963 olarak bulunması sistemin iyi bir şekilde modellendiğini göstermiştir.
Anahtar Kelimeler : Membran, peyniraltı suyu proteinleri, ultrafiltrasyon, deneysel
tasarım