Sıra Bağımlı Hazırlık Zamanlarını Dikkate Alan Paralel Çok İşçili Montaj Hatlarının Dengelenmesİ


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Funda Güner

Danışman: BİLAL TOKLU

Özet:

Paralel çok işçili montaj hatları genellikle büyük hacimli ürünlerin (otomobil, otobüs, kamyon, vb.) üretildiği sistemler tarafından tercih edilmektedir. Söz konusu hatları geleneksel montaj hatlarından farklı kılan özellik, bir istasyonda birden fazla işçinin eşzamanlı olarak aynı ara ürün üzerinde çalışabilmesidir. Bu tip büyük hacimli ürünlerin üretildiği sistemlerde, montaj hatlarının geleneksel montaj hatları olarak tasarlanması halinde, üretim için gerekli görev sayısının fazlalığı ve görev süresi uzunlukları da dikkate alındığında gerek üretim sisteminin fiziksel kapasitesini aşan gerekse yatırım maliyetlerini yukarı çeken sonuçlar ortaya çıkabilmektedir. Anılan üretim sistemlerinin paralel çok işçili montaj hattı ile tasarlanması, fiziksel alan kullanımı ve yatırım maliyetleri açısından ileri seviyede bir iyileştirmeye imkân tanıyabilecektir. Bahse konu montaj hatlarında genellikle, aynı işçiye atanan ardışık görevler arasındaki geçişlerde, ekipman değişikliğinden kaynaklanan sıra bağımlı hazırlık zamanları söz konusudur. Bu durum, geleneksel paralel çok işçili montaj hattı dengeleme problemini daha karmaşık hale getirmektedir. Bu kapsamda, işbu tez çalışmasında, sıra bağımlı hazırlık zamanlarını göz önünde bulunduran paralel çok işçili montaj hattı dengeleme problemleri için çözüm yaklaşımları sunulmaktadır. İlk olarak, problemin formal tanımı yapılmış olup, çevrim zamanı kısıdı altında hattaki toplam işçi sayısının birincil amaç, hattaki toplam istasyon sayısının ise ikincil amaç olarak en küçüklendiği iki adet karma tam sayılı programlama modeli sunulmuştur. Sonrasında, problem için hem klasik kısıt programlama yaklaşımı hem de aralık yaklaşımı kullanılarak iki adet kısıt programlama modeli kurulmuştur. Orta ve büyük boyutlu problemlere sonuç elde edebilmek için meta sezgisel algoritmalar (genetik algoritma ve tavlama benzetimi algoritması) geliştirilmiş; ardından problem için bir Benders ayrıştırma metodu önerilmiştir. Tüm bu çözüm yöntemleri literatürde bulunan test problemleri kullanılarak karşılaştırılmış olup, yöntemlere ilişkin performans sonuçları ve ileri çalışma önerileri sunulmuştur