Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Kübra DALLİ
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Melika Özer
Eş Danışman: Alpay Özer
Özet:
AlZn5.5MgCu Alüminyum alaşımına farklı batma derinliklerinde, farklı ilerleme hızlarında ve faklı dönme hızlarında yüzey haddeleme işlemleri uygulanmıştır. Yüzey haddeleme işlemleri çelik bilye uca sahip bir aparat kullanılarak CNC dik işlem merkezi tezgâhı ile gerçekleştirilmiştir. Farklı parametreler kullanılarak gerçekleştirilen yüzey haddeleme işlemi sonrası plakalarda oluşan haddeleme izlerinin pürüzlülük değerleri y-ekseni aritmetik ortalaması olarak bilinen Ra olarak ölçülmüştür. Yüzey haddeleme işlemlerinin yorulma dayanımına etkisini belirleyebilmek için DIN 50142’ye göre eğmeli yorulma deney numuneleri hazırlanmış ve yorulma testleri gerçekleştirilmiştir. Numunelerin HV0.5 ve 40X büyütme ile mikro sertlik ölçümleri yapılmıştır. Numunelerin standart metalografik inceleme hazırlıkları gerçekleştirilmiş ve mikroyapı incelemeleri optik mikroskop ve taramalı elektron mikroskobu kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yüzey haddeleme işlemi ile yüzey pürüzlülüğünün önemli ölçüde değiştiği gözlenmiştir. Artan ilerleme hızı ile yüzey pürüzlülüğü artmıştır. İlerleme hızı ve dönme hızı sabit tutulmasına karşın batma derinliğinin artması yüzey pürüzlüğünü olumsuz etkilemiştir. Uygulanan gerilme değerleri için en düşük yorulma ömür verilerini ana malzeme vermiştir. Yüzey haddeleme işlemi uygulanan malzemelerde yorulma ömründe artış gözlenmiştir. Yüzey haddeleme işlemi sonrası tüm numunelerin sertlik değerleri ana malzemenin sertlik değerinden yüksek çıkmıştır. EDS analiz sonuçları mikroyapıda ağırlıkça farklı % miktarlarda Al-Mg-Cu-Zn içeren alaşım parçacıklarının varlığını göstermiştir. Yüzey haddeleme işlemi ile yüzeyden yaklaşık 94 µm mesafede haddelemeden etkilenen bölge mikroyapıda belirlenmiştir. Yüzey haddeleme işlemine maruz kalmış bölgenin ve ana malzeme bölgesinin mikroyapısının sütunsal ve hadde yönünde yönlenmiş tanelerden oluştuğu belirlenmiştir. Ancak YH işlemi uygulanan tanelerin en/boy oranının farklılaştığı belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler : AlZn5.5MgCu, Yüzey işlemi, Haddeleme, Mekanik özellikler,
Mikroyapı