Sportif rekreasyon faaliyetlerine katılan bireylerde ekorekreasyonel tutum


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi Ve Spor Anabilim Dalı , Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TEBESSÜM AYYILDIZ DURHAN

Danışman: Suat Karaküçük

Özet:

Bu araştırmanın amacı; ekorekreasyona yönelik bir tutum ölçeği geliştirmek ve elde edilen ölçüm aracı ile sportif rekreasyon faaliyetlerine katılan bireylerin ekorekreasyonel tutum düzeylerinin belirlenerek, değişkenlerin bu düzeyi ne doğrultuda değiştirdiğini araştırmaktır. Araştırmanın ölçek geliştirme aşamasında, test tekrar test yöntemiyle Gazi Üniversitesi’nin farklı fakültelerinde öğrenim gören öğrencilerden veriler toplanmıştır. Nitel verilerle içerik analizi yapılarak ve literatür taranarak oluşturulan madde havuzu 95 sorudan, uzman görüşleriyle 61 maddeye düşürülmüş devamında pilot uygulama yapılmıştır. Deneme formu ilk uygulamada 544 öğrenci üzerinde uygulanmış, elde edilen verilerle yapılan KMO (.95) ve Barlett (17536.301, p<0.001) testi sonucu örneklem sayısının faktör analizi yapmak için uygun olduğu görülmüştür. AFA sonrası .47 ile .84 arasında değişen faktör yükleri ile 6 faktörlü (bireysel, toplumsal, davranış, antipati, çevresel duyarlılık ve doğayla iletişim alt boyutlarından oluşan), 31 maddelik yapı elde edilmiş, toplamda varyansın %60’ı açıklanmıştır. İç tutarlılık katsayısı ölçeğin tamamı için .91’dir. İkinci uygulama sonrası yapılan DFA yapı geçerliliğine kanıt oluşturmaktadır (RMSA .061, SRMR 0.56, NFI 0.95, CFI 0.97, NNFI 0.96, x2/df 2.416). Elde edilen ölçüm aracıyla farklı illerde sportif rekreasyon faaliyetlerine katılan 415 katılımcı ile ekorekreasyona yönelik tutum düzeyi ve belirli değişkenlerin bu düzeyi ne doğrultuda değiştirdiğine yönelik analizler betimleyici istatistikler, Bağımsız Örneklem T Testi, ANOVA ve Tukey (HSD-LSD) testlerinden yararlanılarak yapılmıştır. Bu aşamada iç tutarlılık katsayısı tüm ölçüm aracı için .92 olarak saptanmıştır. Ekorekreasyona yönelik tutum düzeyinin yüksek olduğu, en yüksek tutum puanının antipati alt boyutunda, en düşük tutum puanının ise davranış alt boyutunda olduğu görülmektedir. Ekorekreasyona yönelik tutum düzeyi cinsiyet, yaş, eğitim durumu, medeni durum, bitki yetiştirme durumları, hayvan besleme durumları, günlük boş zaman süresi, haftalık boş zaman süresi yeterliliği, verimli boş zamana sahip olma durumları, son bir yıl içinde doğal alanların ziyaret edilme sıklığı, ekorekreasyonel aktivitelere katılma süresi gibi değişkenler toplam puanlar ve alt boyutlarda istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar ortaya koymuştur, bunun yanı sıra iş grubu, algılanan gelir değişkenleri ile EYTÖ arasında anlamlı farklılık olmadığı gözlemlenmektedir. Sonuç olarak çalışmada analiz edilen ölçüm aracının ekorekreasyona yönelik tutumu ölçmede geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu, ölçüm aracıyla elde edilen veriler analiz edildiğinde katılımcılardan kadınların, 36 yaş ve üzerinde olanların, lisansüstü eğitim düzeyine sahip olanların, bekar olanların, bitki yetiştiren ve hayvan besleyenlerin, günlük 7 saat ve daha fazla zamana sahip olduğunu ifade edenlerin, haftalık boş zaman sürelerini kesinlikle yeterli olarak niteleyenlerin, boş zamanlarını verimli geçirdiklerini düşünenlerin, son bir yıl içinde doğal alanlara çok sık gittiğini belirtenlerin, ekorekreasyonel aktivitelere 7 yıl ve daha fazla süredir katılanların ve doğada yürüyüş ve kampçılık aktivitelerini tercih edenlerin EYTÖ puanlarının diğer gruplara göre daha yüksek olduğu ifade edilebilir. Araştırma bu örneklem grubu için doğayla daha fazla vakit geçiren ve iletişim kuranların ekorekreasyonel tutumlarının artış gösterdiğini ancak davranışa yansımadığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekorekreasyon, Tutum, Ölçek Geliştirme