Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sınıf Eğitimi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Makhabbat Tokbayeva
Danışman: Rabia Sarıkaya
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Bu araştırmada, 2006-2020 yılları arasında ULAKBİM’de taranan dergilerde yayımlanan
sınıf eğitiminde fen eğitim-öğretimi alanındaki çalışmaların eğilimlerinin ortaya konulması
amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma yaklaşımlarından betimsel içerik analizine uygun
olarak yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak Sözbilir ve Kutu (2008) tarafından
geliştirilen “Makale Sınıflama Formu” güncellenerek kullanılmıştır. Araştırma kapsamında
Ulusal Akademik Ağ ve Bilim Merkezinde (ULAKBİM)’de 2006-2020 yılları arasında
yayımlanan “sınıf eğitimi”, “fen öğretimi”, “fen eğitimi” “araştırma eğilimleri” “betimsel
içerik analizi” anahtar kelimeleriyle tarama yapılmıştır. İlk yapılan literatür taramasında
1097 araştırmaya ulaşılmıştır. Daha sonra dâhil edilme kriterleri doğrultusunda araştırmalar
değerlendirilerek 111 makale belirlenmiştir. Araştırmanın problem ve alt problemlerine
cevap bulmak üzere makalelerin konuları, yayımlandıkları yıllar, yayımlandıkları dergiler,
araştırma deseni/yöntemi, veri toplama araçları, örneklem ve veri analiz yöntemleri vb.
bilgiler belirlenerek elde edilen veriler Microsoft Excel programına girilmiştir. Betimsel
istatistiklerden faydalanılarak frekans ve yüzde değerleri hesaplanmıştır. Bu çalışmada
doküman analizi sırasında Miles ve Huberman (1994) tarafından önerilen (Güvenirlik =
Görüş Birliği / (Görüş Birliği + Görüş Ayrılığı) kullanılmış ve kodlayıcılar arasındaki uyum oranı % 90 olarak hesaplanmıştır. Bu çalışma sonucunda elde edilen bulgular
değerlendirildiğinde fen bilimleri ve sınıf öğretmeni adaylarının fen bilimleri dersleri
hakkındaki görüşleri en çok araştırılan (f= 39) konudur. Bunu sırasıyla sınıf öğretmenlerinin
ve sınıf öğretmen adaylarının fen bilimlerini öğrenme – öğretmekte özyeterlik inançlarının
araştırılması (f=16), tutum/algı (f=21), fen programları ve dersler (f=10) gibi çalışma
konuları izlemektedir. Araştırma kapsamına alınan bütün makalelerin sınıf eğitimi alanında
konu zenginliği sağladığı görülmesine rağmen sınıf eğitiminde fen bilimleri alanında yeni
ve özgün çalışmalara ihtiyaç duyulduğu görülmüştür. Sınıf eğitimi fen bilimleri alanında
yapılan çalışmaların yıllara göre dağılımı incelendiğinde en fazla araştırmanın 2018 yılında
(f=15) yapıldığı belirlenmiştir. Ayrıca incelenen çalışmalarda çoğunlukla nicel yöntemin
(f=51) kullanıldığı bunu nitel yöntemin izlediği (f=47), en az karma yöntemin kullanıldığı
(f=13) görülmektedir. Buna ek olarak çalışmalarda veri toplama aracı olarak çoğunlukla
ölçek (f=54) kullanıldığı, örneklem olarak genellikle sınıf öğretmeni adaylarının tercih
edildiği (f=52) ve araştırmaların genellikle 1-100 arası örneklem büyüklüğü ile
gerçekleştirildiği (f=45) sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen bulgular sınıf
eğitimi alanında fen eğitim-öğretimine yönelik makalelerin araştırma eğilimlerinin
belirlenmesi, alanın genel karakterini ortaya koyması bakımından önem taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler : Sınıf Eğitimi, Fen Eğitimi, Araştırma Eğilimleri, Betimsel içerik
analizi