Coğrafya öğretiminde yakın çevrenin öğretilmesi konusunda öğretmen görüşleri

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: LEYLA ÖZDEMİR

Danışman: SALİH ŞAHİN

Özet:

Coğrafya dünyayı algılamamızı ve anlamamızı sağlayan bir bilimdir. Geçmişten günümüze hangi ölçekte olursa olsun, mekânsal olay ve olguların nerede nasıl meydana geldiğini doğal ve beşeri süreçlerin işleyişi gerek coğrafya araştırmaları gerekse coğrafya öğretimi içinde alınmaktadır. Bu bağlamda bir yandan sözü edilen bu doğal ve beşeri olayların kendi içindeki işleyişi bir yandan ise birbirleriyle olan etkileşimleri coğrafyanın temelini oluşturur. Dünya üzerindeki benzerlik ve farklılıkların anlaşılması, birbirleriyle olan ilişki ve etkileşimlerinden yola çıkılarak, mevcut durumun ortaya konulması yanında, karşılaşılan sorunlara çözüm önerilmesi ve geleceğe yönelik planlamalar açısından son derece önemlidir. Coğrafya dünya ile ilgilenmekle birlikte bilgi iletişim teknolojilerinin bu kadar gelişmediği dönemlerde yakın çevre özelliklerinin bilinmesi daha da önemli idi. Her ne kadar son yıllarda zaman-mekân yakınlaşması olarak ifade edilen süreç dolayısıyla mekânsal olaylar çok farklı bir anlam taşımakta ise de günümüzde de yakın çevrenin ister doğal ister beşeri coğrafya özelliklerinin bilinmesi önemini sürdürmektedir. Böylece gerek coğrafya araştırmaları gerekse öğretim sürecinde ve öğretim programlarında yakın çevre coğrafi özelliklerine ilişkin konulara yer verilmektedir. Öyleki 2005’den itibaren radikal değişiklikler yaşanan lise coğrafya dersi öğretim programında geçmiş yıllardan farklı olarak yakın çevre coğrafya özelliklerinin öğretimine ilişkin kazanımlara yer verilmiş vi olması konunun önemini göstermektedir. Belirtilenlerden hareketle bu çalışma coğrafya öğretiminde yakın çevrenin öğretilmesi konusunda öğretmen görüşlerini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Böylece yaşanılan yerin (il merkezi, ilçe merkezi) yakın çevresindeki coğrafi özelliklerinin coğrafya derslerinin öğretilmesindeki etkilerini ortaya konulmaya çalışmaktadır. Buna bağlı olarak çalışma, öğretmenlerin, yakın çevre coğrafi özelliklerinin öğretiminde ne gibi yöntem ve materyaller kullandıkları, ne gibi sorunlarla karşılaştıklarını ve öğretmenlerin sorunların çözümüne yönelik önerilerinin neler olduğunu belirlemek gibi alt amaçlara sahiptir. Bu çalışmanın verileri 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Hakkâri’de görev yapmakta olan coğrafya öğretmenlerinden toplanmıştır. Araştırmada Nitel Araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada iki bölümden ve açık uçlu sorulardan oluşan bir Görüşme Formu kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, Betimsel Analiz yöntemi ile çözümlenerek tablolar halinde sıklık/frekans ve yüzde dağılımları ile birlikte değerlendirilmiştir. Çalışmada elde edilen verilere göre ulaşılan sonuçlar ve konuya ilişkin önerilere yer verilmiştir.