Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Öğrenci: ÖMRÜM IŞIKAY GÜRBÜZ
Danışman: METİN KAYAHAN ÖZGÜL
Özet:Bu çalışmada, II. Abdülhamid döneminde uygulanan sansürünün edebiyat malzemelerine ne derecede yansıdığı arşiv belgeleri baz alınarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Edebiyat yayınlarından hangilerinin ne sebeple yasaklandığı kaynaklardan ve Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgelerinden belirlenmiş, sansür kurullarının oluşmasının kaynaklarından jurnalin öneminden bahsedilmiş, Jön Türklerin yasak neşriyat ve edebiyat bağlamındaki ilgisi dikkatlere sunulmaya çalışılmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümünde, II. Abdülhamid dönemi ve öncesindeki matbûât hayatı ile Osmanlı basınından bilgiler bulunmaktadır. İkinci bölümde sansür, kaynaklar ışığında incelenmiş, sansürün matbaa ve basın üzerinden dönem edebiyatı ve edebiyatçılarına etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde literatür ve arşiv taraması yapılarak, gerekli belgeler yeni harflere aktarılmıştır. Bu çalışmada, dönemin edebî hayatında sansürün var olduğu fakat çok yoğun bir şekilde uygulanmadığı kanaatine varılmıştır. Tanzimat'tan itibaren hem bürokrat hem edebiyatçı kişiliğe sahip olan aydın tipi, daha çok görülmektedir. Edebiyatçıların siyasî kimlikleri edebî yayın faaliyetlerinin içerisine siyasî konuların girmesinde önemli rol oynamış bu sebeple edebî eserler üzerinde sansürün uygulandığı da tespit edilmiştir. Ulaşılan sonuçlar maddeler hâlinde çalışmanın sonuç bölümde yer almaktadır. Çalışmanın edebiyat tarihi araştırmalarına katkı sağlaması amaçlanmaktadır.