Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Süheyla Pınar ÇELİK
Danışman: Leyla Açık
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Tip 2 diyabet (T2D), en yaygın diyabet türüdür ve yetersiz insülin salınımı veya insülinin etkili bir şekilde kullanılamamasından kaynaklanır. Çevresel faktörlerden etkilenen T2D’te insülin direnci ve pankreatik beta hücre disfonksiyonuna neden olan mekanizmalar tam olarak aydınlatılamamış olsa da, adipokinler bu süreçte kilit bir rol oynar. Adipoz dokudan salgılanan bu sinyal molekülleri, insülin direncinin düzenlenmesi, inflamasyonun kontrolü ve bağışıklık tepkilerinin modülasyonunda önemli işlevlere sahiptir. Obezite ve T2D’de düzensiz adipokin profilleri, artan metabolik riskler ve insülin duyarlılığındaki değişimlerle ilişkilendirilmiştir. Bu çalışmada, nikotinamidfosforiboziltransferaz (NAMPT), interlökin-6 (IL-6) ve vaspin’in gen ekspresyon düzeyleri ile serum protein seviyeleri, komplikasyonsuz, mikrovasküler ve makrovasküler komplikasyonlu T2D gruplarında ve sağlıklı bireylerden oluşan kontrol grubunda incelendi. Kantitatif PZR (qPZR) yöntemi gen ekspresyon analizi, ELISA ise protein miktarlarının belirlenmesinde kullanıldı. Sonuçlar, T2D hastalarında NAMPT, IL-6 ve vaspin mRNA düzeylerinin kontrol grubuna göre anlamlı şekilde düşük olduğunu (p < 0,001), ancak diyabetik alt gruplar arasında belirgin bir fark olmadığını ortaya koydu. NAMPT protein seviyeleri, komplikasyonu olmayan T2D hastalarında önemli ölçüde azalırken, IL-6 ve vaspin protein seviyelerinin mikro-vasküler ve makro-vasküler komplikasyonları olan hastalarda anlamlı şekilde arttığı belirlendi (p < 0,001). Bu bulgular, gen ekspresyon seviyeleri, protein konsantrasyonları ve klinik parametreler arasındaki ilişkilere dikkat çekerek NAMPT, IL-6 ve vaspinin T2D’nin patofizyolojisi ve komplikasyon profilleri üzerindeki etkilerini vurgulamaktadır. Adipokin dinamiklerindeki değişimler, diyabetin metabolik ve inflamatuvar disfonksiyonlarında biyobelirteç ve potansiyel tedavi hedefleri olarak değerlendirilebileceğini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler : Tip 2 diyabet, komplikasyon, NAMPT, Il-6, Vaspin