EZME İŞLEMİNİN NİKELLİ ALÜMİNYUM BRONZ (CUPRAL 4M) YATAK MALZEMESİNİN YÜZEY ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, İmalat Mühendisliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ebubekir Alazcıoğlu

Danışman: Ahmet Özdemir

Özet:

Savunma sanayi, otomotiv ve havacılık sektörleri başta olmak üzere, döner millerin kaymalı yataklarında delik içi yüzey pürüzlülüğü, yüzey sertliği, aşınma dayanımı, silindiriklik, diklik ve dairesellik değerleri kritik derecede önemlidir. Yüzey kalitesi olarak genelleştirilebilen bu değerleri iyileştirebilmek amacıyla farklı form ve özellikteki birçok malzemeye çok çeşitli yöntemler denenmiştir. Raybalama, taşlama, honlama gibi yöntemlerin yanı sıra ezme yöntemi de malzemelerin yüzey kalitesini iyileştiren yöntemlerden bir tanesidir. Bu çalışmada, literatür çalışmalarında daha önce hiç kullanılmamış olan nikelli alüminyum bronz (Cupral 4M) yatak malzemesi tercih edilmiştir. Boru formunda olan malzemenin delik iç yüzeyine ezme yöntemi uygulanmış ve uygulanan bu yönteminin nikelli alüminyum bronz malzemesinin delik iç yüzeyindeki yüzey pürüzlülüğüne, yüzey sertliğine, aşınma direncine, silindiriklik, diklik ve dairesellik değerlerine olan etkisi Taguchi L9 deney dizilişine uygun olarak incelenmiştir. Çalışma sonunda, ezme işlemi uygulanan numunelerdeki yüzey pürüzlülüğü değerinin %90 oranında, yüzey sertliğinin %55 oranında iyileştiği; silindiriklik, diklik ve dairesellik ölçümlerinde eskiye kıyasla daha olumlu sonuçların ortaya çıktığı gözlemlenmiştir. Ezme işlemi uygulanan yatak malzemesinin aşınma dayanımının, işlem uygulanmayan numuneye kıyasla yaklaşık iki katı geçen bir direnç artışına yol açtığı görülmüştür.