Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NAYFER ŞAHİN
Danışman: ALİ GÜL
Özet:Bu araştırmada, ortaokul öğrencilerinin çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 2018-2019 eğitim-öğretim yılı ikinci döneminde, Ankara’da bir devlet ortaokulunda 5, 6 ve 7. sınıf düzeyinde öğrenim gören 431 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmada veriler, Erdoğan (2009) tarafından geliştirilen “Çevre Bilgi Testi” (ÇBT) ile Özata Yücel ve Özkan (2014) tarafından geliştirilen “Çevre Tutum Ölçeği” (ÇTÖ) kullanılarak toplanmıştır. ÇBT içeriğindeki çoktan seçmeli 19 sorunun güvenirliği KR21 ile hesaplanmış ve 0,69 bulunmuştur. ÇTÖ iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm “davranış”, ikinci bölüm ise “düşünce” “duygu ve “eylemde bulunmaya isteklilik” alt boyutlarından oluşmaktadır. Ölçeğin Cronbach Alpha değeri 0,88 olarak hesaplanmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler; cinsiyet, sınıf düzeyi, fen başarı puanı, anne ve baba eğitim durumu, ailenin gelir durumu, yaşanılan yer ve ev tipi değişkenlerine göre bağımsız örneklemler için t testi (independent samples t-test) ve tek yönlü ANOVA ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, çevre okuryazarlık düzeyinin cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermediği saptanmıştır (p=,234>,05). Fakat çevre okuryazarlık alt boyutlarından bilgi (p=,000<,05), duygu (p=,000<,05) ve düşünce boyutunda (p=,000<,05) kızlar lehine anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Çevre okuryazarlık düzeyi sınıf düzeyine v vi göre 5. sınıflar lehine (F=4,682 p<,05), bilgi alt boyutunda 6. ve 7. sınıflar lehine (F=9,232 p<,05) farklılık bulunmuştur. Davranış, düşünce ve eyleme isteklilik alt boyutlarında ise 5. sınıflar lehine anlamlı farklılık bulunmuştur (F=5,250 p=,05; F=3,635 p<,05; F=12,10 p<,05). Çevre okuryazarlık düzeyinin fen başarı puanına göre anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir (F=2,118 p>,05). Fakat bilgi (F=7,937 p<,05) ve davranış (F=3,480 p<,05) boyutlarında not ortalaması 85-100 olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Çevre okuryazarlık düzeyi anne eğitim durumuna göre lise mezunu olanlar lehine farklılık göstermektedir (F=2,917 p<,05). Bilgi alt boyutunda annesi lise mezunu olanlar lehine (F=2,294 p<,05), eyleme isteklilik boyutunda ise annesi ortaokul mezunu olanlar lehine (F=2,473 p<,05) anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Çevre okuryazarlık düzeyi baba eğitim durumuna göre anlamlı bir farklılık (F=2,843 p<,05) göstermektedir. Çevre okuryazarlığının alt boyutlarından sadece davranış boyutunda anlamlı bir farklılık (F=2,867 p<,05) tespit edilmiştir. Ailenin gelir seviyesi yüksek olan öğrencilerin bilgi seviyesi, gelir seviyesi düşük olan öğrencilerden yüksek bulunmuştur (F=3,353 p<,05). Çevre okuryazarlık düzeyi yaşanılan yer ve ev tipine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Bu araştırmada elde edilen sonuçlar; cinsiyet, sınıf düzeyi, anne-baba eğitim durumu, gelir durumu ve akademik seviyenin çevre okuryazarlığı üzerinde etkili bir değişken olduğunu göstermektedir. Sınıf düzeyi daha düşük olan öğrencilerin çevreye karşı davranış, düşünce ve eyleme isteklilik boyutları daha yüksek çıkmıştır. Çevre eğitiminin küçük yaşlardan başlaması gerektiği, ailenin çevreye karşı bilinçli bireylerin yetişmesinde önemli olduğu anlaşılmaktadır. Çevreye karşı olumlu tutum ve davranışların geliştirilebilmesi için uygulamalı eğitime önem verilmelidir.