Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Öğrenci: TAHSİN ÖNEL
Danışman: İBRAHİM KARAAĞAÇ
Özet:Bu çalışmada, DP600 ve Titanyum Grade 1 sac malzemelerin V bükümü sonrası oluşan ve bir şekillendirme kusuru olarak kabul edilen geri esneme davranışına, sıcaklık ve işlem parametrelerinin etkisi deneysel olarak araştırılmıştır. Deneysel çalışmalar; şekillendirme kuvveti, şekillendirme sıcaklığı, ütüleme süresi ve şekillendirme hızının elektronik olarak hassas kontrol edilebildiği deney düzeneğinde gerçekleştirilmiştir. Deney parametreleri olarak, şekillendirme sıcaklığı (Oda sıcaklığı (RT), 100, 200, 300, 400 ve 500℃), kalıp açısı (15, 30, 45, 60 ve 75o), ütüleme süresi (0, 10 ve 20 s), zımba uç kavisi (0, 2 ve 4 mm) belirlenmiştir. Deneysel çalışmalarda şekillendirme hızı 10 mm/s olarak sabit alınmıştır. Isıtma işlemi; oransal-integral-türevsel denetleyici (PID) kontrollü ısıtma panosunun kontrol ettiği çubuk ısıtıcı rezistans kullanılarak gerçekleştirilmiştir. V bükülen parçalarda geri esneme açıları bilgisayar kontrollü koordinat ölçme cihazı (CMM) kullanılarak ölçülmüştür. DP600 sac malzemede; kalıp açısındaki 15 derecelik artışın geri esneme açısını ortalama 0,63 derece, zımba uç kavisindeki 2 mm'lik artışın da geri esneme açısını ortalama 0,14 derece arttırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca, DP600 sac malzemede ütüleme süresindeki 10 saniyelik artışın geri esneme açısını 0,14 derece azalttığı tespit edilmiştir. Titanyum Grade 1 sac malzemede de geri esneme açısının kalıp açısındaki 15 derecelik artışa bağlı olarak ortalama 0,65 derece arttığı, zımba uç kavisindeki 2 mm'lik artışın ise geri esneme açısını ortalama 0,17 derece arttırdığı tespit edilmiştir. Ütüleme süresindeki 10 saniyelik artışın ise Titanyum Grade 1 sac malzemede geri esneme açısını ortalama 0,14 derece azalttığı tespit edilmiştir. Sıcaklık değişimine bağlı olarak, her iki malzemede de geri esneme açılarında belirgin değişimler gözlemlenmiştir. DP600 sac malzemelerin V bükümünde oda sıcaklığından 200℃ye kadar sıcaklık artışında geri esneme açısının arttığı, 300℃'de ise belirgin bir şekilde azalmaya başladığı ve 400℃'de de azalmaya devam ettiği, 500℃'de ise tekrar artmaya başladığı gözlemlenmiştir. Titanyum Grade 1 sac malzemede ise oda sıcaklığından 300℃'ye kadar geri esneme açısının arttığı, 300℃'den itibaren ise geri esneme açısının azalmaya başladığı ve 500℃'ye kadar azalmanın devam ettiği belirlenmiştir.