Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ali İhsan Aksan
Danışman: HAKKI ACUN
Özet:Tezin amacı bahsi geçen müze envanterinde kayıtlı bulunan Erken Osmanlı devri sikkeleri üzerindeki yazıları okumak, süslemeleri tahlil ve tasnif ederek sanat tarihi disipliniyle bilimsel bir çalışma ortaya koymaktır. Bilindiği üzere bu dönemi kapsayan yayınlarda sikkeler -özellikle akçeler- genellikle tarihi açıdan ele alınmış ve üzerlerindeki yazı ve tarihlerin okunulmasıyla yetinilmiştir. Bu alanda birkaç yüksek lisans tezi dışında kapsamlı bir bilimsel çalışma ortaya koyulmamıştır. Mangırları bu kapsam dışında tutmak daha gerçekçi olacaktır. Yumuşak ve işlenmesi kolay bir maden olan bakırdan üretilmesi ve basımında da yerel sanatkârların rol alması mangırın akçeye nazaran daha süslü olmasını sağlamıştır. Bu sebepten dolayı akçe ikinci planda kalmıştır. Kuruluş devri sikkeleri İlhanlı ve Selçuklu etkisinde gelişirken Murad Hüdavendigar ile birlikte sikkelerin farklılaştıkları görülmektedir. Kimlik arayışındaki sikkeler fetret devriyle beraber Çelebi Mehmed öncülüğünde Osmanlı kimliğine bürünmeye başlar. Paralar üzerinde hükümdar ismi, darp mahalli ve darp yılı düzenli olarak yer alır ve sonraki dönemlerde de bu gelenek devam ettirilir. İncelediğimiz dönem itibariyle sikkeler üzerinde bulunan süsleme unsurları bitkisel, geometrik ve figürlü olmak üzere üç gruba ayrılır. Ancak üzerinde çalıştığımız meskûkât içerisinde figürlü süsleme grubuna ait sikkeler bulunmamaktadır. Bu çalışma sırasında sikkeler üzerindeki geometrik ve bitkisel motiflerin çizimleri yapılarak belirli bir süslemenin gösterdiği varyasyonlar saptanmaya çalışılmıştır. Ayrıca süslemelerin yöresel özellikler gösterip göstermedikleri, özel bir anlam ifade edip etmedikleri ve eğer varsa etkilendiği kültür çevresi ele alınmıştır. Çalışmamızın ilk bölümünde erken Osmanlı dönemi sosyal, siyasal ve ekonomik durumu ile sikkenin gelişimi hakkında bilgiler aktarılmıştır. Katalog kısmında sikkeler, ait olduğu hükümdar dönemi çerçevesinde darp mahalli ve süsleme unsurları gözetilerek gruplandırılmıştır. Değerlendirme ve sonuç bölümünde ise katalog kısmında ön plana çıkan özelliklere vurgu yapılmıştır.