Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SERDAR SÜDOR
Danışman: Yusuf Baytekin Balcı
Özet:
Bu araştırmada “Üniversitelerin güzel sanatlar grafik tasarım bölümlerinde verilen desen
eğitimlerinin, edinilen çalışma prensibi ve birikimin, öğrencilerin 3B çalışmalarına
görüntülü grafik tablet ve organik 3B şekillendirme programı kullanarak üç boyutluluk
kazandırma sürecinde katkısı var mıdır?” sorusuna cevap aranmıştır. Güzel sanatlar
bölümünde daha önceden desen dersi almış öğrencilerin, “Üç Boyutlu Modelleme” dersi
içinde desen derslerinde aldıkları kazanımları, modellemelerine yansıtmak amacıyla 3B
şekillendirme programı kullanılmıştır. Güzel sanatlar grafik tasarım bölümü öğrencilerinin
3B modelleme dersi kapsamında desen derslerinde yaptıkları çizimlerine 3 boyutluluk
kazandırma sürecinde, Görüntülü Grafik Tablet ve organik 3B şekillendirme programından
(Z-brush) nasıl yararlanacakları araştırmanın ana konusu dahilindedir. Desen derslerinde
elde edilen, “üç boyutlu nesneleri iki boyutlu (kağıt) ortamına aktarabilme” yetisinin, “üç
boyutlu nesneleri görüntülü grafik tablet kullanarak üç boyutlu ortama aktarmaya” olan
etkisi araştırılmıştır. “Görsel sanatlar eğitimi alan öğrencilerin desen çalışmalarına üç
boyutluluk kazandırma sürecinde, görüntülü grafik tablet ve 3B şekillendirme esasına dayalı
bir 3B modelleme programı kullanmasının modelleme eğitimine katkıları nelerdir?
Öğrenciler bu çalışma prensibindeki programlardan nasıl yararlanmışlardır? Öğrencilerin
viii
önceden aldıkları desen derslerindeki kazanımlarıyla, 3B şekillendirme programının
uygulanmasıyla elde ettikleri kazanımlar arasında nasıl bir ilgi vardır? Sorularına cevap
aranmıştır. Bu araştırma ile görüntülü tablet yardımı ile yapılan 3 boyutlu organik
modelleme tekniğinin üniversitelerin grafik tasarım bölümü öğrencileri’nin eğitim ve
öğrenim sürecine ne tür bir etkisi olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır.
Öğrenme süreçleri boyunca model algılama, objeleri iki boyutlu ve üç boyutlu ortama
aktarabilme becerileri ve görüntülü grafik tablet ile çizimlerine 3 boyutluluk kazandırma
sürecinde Z-Brush organik modelleme programının özelliği olan dijital sculpting yönteminin
etkileri araştırılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Ankara’da Özel Üniversitenin Güzel
Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Grafik Tasarım Bölümünde 4. Sınıfta öğrenim gören
öğrencilerden oluşmaktadır. Araştırmanın modeli, 3B modelleme derslerinde görüntülü
grafik tablet ile işlenen bir 3B eğitim ortamı hazırlanarak öğrencilere önce canlı modelden
2D desen çalışması yaptırıp çalışma boyunca edindikleri kazanımların görüntülü grafik
tablet vasıtasıyla 3B organik modelleme yöntemi ile elde ettikleri sonuçları incelemektir. 3B
organik modellemeye yönelik etkileri inceleyen bu çalışma tek gruplu deneysel desen
yöntemli “eylem araştırması” modeli ile yürütülmüştür. Araştırmada görsel sanatlar bölümü
derslerinden desen eğitimi içeriğine uygun olarak canlı bir modelden desen çalışması
yapılmış ve bu çalışma daha sonra aynı öğrencilere görüntülü tablet vasıtası ile üç boyutlu
ortama Z-brush programı kullanılarak aktartılmıştır. Araştırmanın verileri öğrenci ürünleri
“Ürün Değerlendirme Formu” ve “ön anket” ve “son anket” çalışmaları ile bağımsız 3 alan
uzmanınca ölçülmüştür. Araştırmanın verileri SPSS 22 programında içerik ölçme düzeyinde
işlenmiştir. Normallik test sağlamasını yapmak için ise Shapiro-Wilk normallik testi
kullanılmıştır. Araştırmada ürün değerlendirme formları üzerinden alınan verilerin
güvenirliğini ölçmek amacıyla, değerlendiriciler arasındaki tutarlılığın analizi için “Pearson
Momentler Çarpım Korelasyonu” istatistik tekniği, Araştırmada ön anket, son anket ve
izleme testi puanları farkını ölçmek amacıyla puanlar arasındaki farkı test etmek için
Tekrarlanan Ölçümler Varyans Analizi (Repeated Measure ) kullanılmıştır.
Öğrencilerin, görüntülü grafik tablet ile 3B şekillendirme programı kullanarak yaptıkları
çalışmalarda başarı katsayısında artış olduğu gözlemlenmiştir. Çalışma grubunu oluşturan
öğrencilerin yarısı güzel sanatlar üniversitesinin ilgili bölümüne yetenek sınavı ile katılmış
öğrenciler olup yarısı ise puanlama sistemi ile okula girmeye hak kazanmış öğrencilerden
oluşmaktadır. Bu öğrenciler arası yapılan puanlamalarda ise anlamlı bir fark görülmemesine
karşın elde edilen değerlerde yetenek sınavı ile giriş yapan öğrencilerin çalışmalarında
özellikle desen çalışmalarında yüksek puanlara rastlanmıştır. Öte yandan öğrencilerin hazır
bulunuşluklarını ve 3B modelleme konusu ile ilgili bilgilerini test etmek amaçlı uygulama
çalışmalarından önce ve sonra anket uygulamaları yapılmıştır. Katılımcıların bilgi ve
tecrübelerinde katılımdan sonra artış olduğu gözlemlenmiştir. Her iki grubun üyeleri de
çalışmalara başlamadan önce hazır bulunurluk açısından birbirilerine denk sonuçlar
vermişlerdir. Çalışmaların desen dersi ile 3B organik modelleme arasındaki göz el algı ve
koordinasyon gibi ilişkilerini tam olarak yansıtabilmeleri amacı ile özellikle görüntülü grafik
tablet vasıtası ile modelleme çalışmaları yaptırılmıştır. Bu sayede desen dersinde başarılı
öğrencilerin 3B şekillendirme programındaki başarıları doğru orantılı olup olmadığı
gözlemlenmiştir. Şekillendirme yöntemi kullanılarak oluşturulan modelleme çalışmalarında
desen dersi eğitiminde alınan oran, orantı, denge hareket gibi unsurların ve anatomik
bilgilerin oluşturulan çalışmaya yansıtıldığı görülmüştür. Bu tarz uygulamaların günümüz
sanat çalışmalarında, sanat dallarıyla ilgili yapılan mesleki çalışmalarda, günümüzde ve
gelecekte oldukça yaygın olacağı görülmektedir. Bu bakımdan, modern sanat eğitiminde
izlenen güncel yolları yakalamak, geleneksel desen çalışmaları ve temel sanat eğitimi ile bir
arada yürütülmesinin önemi ortaya çıkarmak ve ilişkilendirmek açısından önemlidir.Çalışma 2B yüzeyde çizim yaparken edinilen birikimlerin, 2B ortamda yapılan çalışma
stiline benzer bir uygulama ile 3B ortamda çalışırken ortaya çıkan benzerlikler ve ayrılıkların
ortaya çıkarılması açısından önem arz etmektedir.
Anahtar kelimeler: Güzel Sanatlar Eğitimi, Grafik Tasarımı, 3 boyutlu modelleme, Desen,
Görüntülü grafik tablet, Z-Brush