Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Öğrenci: ESRA DEMİR
Danışman: AYŞE BELGİN AKSOY
Özet:Bu araştırma, Oyun Temelli Baba-Bebek Etkileşim Programı'nın (OTEBABEP) baba ve bebek etkileşim davranışları üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma aşamalı olarak yürütülmüştür. İlk aşamada Tamis-LeMonda, Shannon, Pinter, Acevedo, Baumwell ve Spellmann tarafından geliştirilmiş olan Baba-Çocuk Duygulanım, Yanıt Verme ve Meşguliyet Ölçeği (Caregiver-Child Affect, Responsiveness and Engagement Scale)' nin Türkçeye uyarlama çalışması için geçerlik ve güvenirlik ölçümleri değerlendirilmiş ve sonrasında OyunTemelli Baba-Bebek Etkileşim Programı'nın baba ve bebek davranışları üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Uyarlama çalışması, 12-15 aylık (±2 hafta) 85 bebek ve babaları üzerinde yapılmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında Oyun Temelli Baba-Bebek Etkileşim Programının uygulaması, 12-15 aylık 40 bebek ve babası (20 deney, 20 kontrol) ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Muş il merkezinde bulunan 40 baba ve bebeği oluşturmuştur. Araştırmada bilgi toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, Baba-Çocuk Duygulanım, Yanıt Verme ve Meşguliyet Ölçeği (B-ÇDYMÖ) ve Denver Gelişimsel Tarama Testi II kullanılmıştır. Araştırmada ön test-son test-izleme testi kontrol gruplu model kullanılarak deneysel bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Deney ve kontrol grubunda yer alan babaların yaşı, öğrenim durumu, evlilik süresi, aile tipi ile bebeklerin yaşı, cinsiyeti, doğum sırası ve kardeş sayısı bilgileri değerlendirilmiştir. Araştırmaya dâhil edilen bebek ve babalara ön test uygulamaları sonunda deney grubuna haftada bir gün (45 dakika) olmak üzere on hafta boyunca Oyun Temelli Baba-Bebek Etkileşim Programı uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise söz konusu eğitim verilmemiştir. Kontrol grubundaki baba ve bebeklere ölçme araçları ön test ve son test olarak uygulanmıştır. Uygulama sonrasında ölçme araçları deney grubuna son test olarak; uygulamadan üç hafta sonra ise eğitim programının kalıcılığını tespit etmek için izleme testi olarak uygulanmıştır. Elde edilen verileri analiz etmek için SPSS (Statistical Program for Social Sciences) 22 paket programı kullanılmıştır. Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metodlar (ortalama, standart sapma, medyan, frekans, oran, minimum, maksimum) kullanılmıştır. Normal dağılım gösteren nicel verilerin iki grup karşılaştırmalarında Student t Testi, normal dağılım göstermeyen değişkenlerin karşılaştırmalarında ise Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Normal dağılım gösteren değişkenlerin grup içi karşılaştırmalarında Bağımlı Gruplar t Testi (Paired Samples Test) ve normal dağılım göstermeyen değişkenlerin grup içi karşılaştırmalarında ise Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi (Wilcoxon Signed Ranks Test) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; deney ve kontrol grubundaki babaların B-ÇDYMÖ Baba Formu ön test puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadığı, son test puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olduğu, ön test ve son test puan ortalamaları arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Deney ve kontrol grubundaki bebeklerin B-ÇDYMÖ Çocuk formu ön test puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadığı, son test puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olduğu, ön test ve son test ön test ve son test puan ortalamaları arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir. B-ÇDYMÖ İkili formu ön test puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadığı, son test puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olduğu, ön test ve son test puan ortalamaları arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Deney ve kontrol grubundaki bebeklerin kişisel-sosyal, ince motor, dil ve kaba motor alanda ön test toplam puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadığı, kişisel-sosyal alan, dil ve kaba motor alanda son test puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olduğu ince motor alanında anlamlı fark olmadığı belirlenmiştir. Deney ve kontrol grubundaki bebeklerin ince motor, dil ve kaba motor alanda ön test-son test puanları arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğu, kişisel-sosyal alanda ön test-son test puanları arasında kontrol grubu lehine anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır. Deney grubundaki babaların B-ÇDYMÖ Baba formu son test ve kalıcılık testi puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olduğu, çocuk formu ve ikili formu son test ve kalıcılık testi puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı görülmüştür. Deney grubundaki bebeklerin DENVER II Gelişimsel Tarama Testi toplam puan, kişisel-sosyal, ince motor ve kaba motor alt boyutlarına ilişkin son test ve kalıcılık testi puan ortalamaları arasında anlamlı fark olduğu dil alanında anlamlı fark olmadığı saptanmıştır. Araştırmada edinilen bulgular doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur.