Biyoloji öğretmen adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi ve geliştirilmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Öğrenci: TUĞBA TAFLI

Danışman: TAHİR ATICI

Özet:

Sürekli değişim ve gelişim gösteren bilgi ve iletişim teknolojileri hayatımızın her alanını etkilemektedir. Çağın gerekliliklerini yerine getirmek üzere eğitim alanında da yerini alan bu teknolojilerin öğretmenler tarafından öğretim sürecine entegre edilerek kullanılması önem taşımaktadır. Nitelikli öğretmenlerin konu alanı bilgisi ve pedagojik bilgi bakımından donanımlı olmalarının yanı sıra teknolojik bilgi bakımından da yeterli olması gerekmektedir. Bu bilgi türlerinin birbirleriyle etkileşimli olarak sentezlenmesi sonucu nitelendirdiğimiz Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisine (TPAB) sahip öğretmen adayları geleceğimize yapılan en büyük ve gerekli yatırımlardan birisi olmaktadır. Bu noktadan hareketle araştırmanın temel amacı, biyoloji öğretmen adaylarının TPAB düzeylerinin incelenmesi ve geliştirilmesidir. Araştırma 2013-2014 eğitim yılı bahar dönemi biyoloji eğitiminde pedagojik formasyon sertifika programına kayıtlı 39 öğretmen adayıyla yürütülmüştür. Daha kapsamlı ve güvenilir sonuçlar elde etmek üzere araştırma karma araştırma yönteminden birisi olan yakınsayan paralel desene tasarlanmıştır. Araştırmanın nicel verileri; araştırmacı tarafından geliştirilen, geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılan Fen Öğretim Sürecine Yönelik Öz-yeterlik Ölçeği (FÖSİÖÖ), Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi Öz-yeterlik Ölçeği (TPABÖÖ) ve Öğretim Sürecinde Yararlanılan Teknoloji Kullanma Durumu Formu kullanılarak toplanmıştır. Nitel verileri için ise Kelime İlişkilendirme Testi (KİT) ile Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formları kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizi için SPSS 15.0 ve LISREL 8.7 programları; nitel verilerin analizi için ise ATLAS.ti programı kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinden elde edilen sonuçlar incelendiğinde FÖSİÖÖ, TPABÖÖ, Öğretim Sürecinde Yararlanılan Teknolojileri Kullanma Durumunu belirlemeye yönelik ön-test ve son-test sonucunda son-test lehine farklılık olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel verilerinden elde edilen sonuçlar incelendiğinde biyoloji öğretmen adaylarının TPAB'ın alt bileşenlerinin içeriğini oluşturan boyutlara yönelik uygulama sonunda uygulama öncesine göre önemli düzeyde değişim ve gelişim gözlenmiştir. Ayrıca ön-test ve son-test olarak uygulanan KİT sonucunda da son-testlerinde ilişkilendirilen kelimelerde artış ve TPAB ile ilişkili yeni kavramların oluştuğu görülmüştür. Öğretmen adaylarının özellikle pedagojik ve teknolojik bilgi seviyelerini geliştirmeye yönelik planlanan süreçte etkili bir öğretim sürecini gerçekleştirmek üzere öğretim teknolojilerin entegre edilmesi, öğretim materyallerini tasarlanması süresinde hayal güçlerinin ve yaratıcılıklarının geliştirilmesi, öğretmenlik mesleğine yönelik öz-yeterliklerinin artması gibi önemli sonuçlar öğretmenlik tecrübesi kazanmalarına ve bu süreçte kendilerini geliştirmelerine olanak sağladığı sonucunu göstermiştir.