Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sevim KÖMÜR
Danışman: Şule Coşkun Cevher
Özet:
Yaralar, normal anatomik yapıda birbirini takip eden işlev kayıplarıyla oluşan doku bozulmalarıdır. Diyabetin komplikasyonlarından olan gecikmiş yara iyileşmesi sağlık sisteminde finansal bir yük oluşturmaktadır. Bu durum, kronik yaraları hedefleyen terapötik fenolik bileşiklere yönelimi arttırmıştır. Bu çalışmada, antioksidan aktivitesi bilinen Karvakrol ve Rosmarinik asitin kombine kullanımının diyabetik yaraların iyileşme sürecinde meydana gelen oksidatif olaylar üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Streptozotosin indüklü 72 adet Wistar Albino erkek rat; kontrol grubu, tedavisiz grup, karbopol ile tedavi grubu, topikal tedavili ve intraperitoneal tedavili grup olarak 5 gruba ayrılmıştır. Kontrol grubu haricindeki tüm ratlarda punch biyopsi ile 6 adet tam kat eksizyonel yara oluşturulmuştur. Yara açıldıktan sonra ratlar, %2'lik karbopol 974P içeren karbopol jel ile topikal, Rosmarinik asit ve Karvakrol (10 mg/kg) içeren jel ile topikal ve Rosmarinik asit ve Karvakrol (10 mg/kg) ile intraperitoneal olarak tedavi edilmiştir. Ratların yara dokuları 3. ve 7. günlerde alınarak ötenazisi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen yara dokularında Nitrik oksit (NOx), Protein Karbonil (Pk), Askorbik asit (AA), Matriks Metalloproteinaz 2/9 (MMP-2/9) ve Kolajen parametrelerine bakılmıştır. Tümör nekroz faktör-alfa (TNF-α) seviyeleri serumda değerlendirilmiştir. Rosmarinik asit ve karvakrol ile tedavi edilen grupların NOx, Pk ve TNF-α seviyelerinde anlamlı bir azalma gözlemlenmiştir (p<0,05). MMP-2 seviyelerinde gruplar arası farklılık olmamasına karşın, MMP-9 seviyelerinde azalma gözlemlenmiştir (p<0.05). Tedavisiz gruplara kıyasla kolajen seviyelerinde artış, AA seviyelerinde azalma gözlemlenmiştir. Morfolojik ve histopatolojik değerlendirme sonuçları da oksidatif stres parametre sonuçlarını destekler niteliktedir. Elde edilen veriler sonucunda, Rosmarinik asit ve Karvakrol’ün birlikte kullanımı sinerjistik etki göstererek yara ortamındaki farklı reaktif oksijen türlerini süpürüp inflamasyonu baskılamış ve yara iyileşmesini hızlandırmıştır.
Anahtar Kelimeler : Yara iyileşmesi, diyabet, oksidatif stres, rosmarinik asit, karvakrol