Cezaevinde yanında çocuğu olan annelerin ve çocuklarının oyun ve oyuncaklar hakkındaki görüşlerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: SELDA CAN

Danışman: FATMA TEZEL ŞAHİN

Özet:

Bu araştırma cezaevinde yanında çocuğu olan annelerin ve çocuklarının oyun ve oyuncak hakkındaki görüşlerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Bu çerçevede cezaevindeki annelerin ve çocukların cezaevi yaşantısı, cezaevindeki annelerin çocuk oyun ve oyuncakları ile ilgili görüşleri, cezaevinde anneleri ile beraber kalan çocukların oyun ve oyuncak özellikleri, cezaevinde annesi ile birlikte kalan çocukların oyun ve oyuncağa bakış açısı annelerin ve çocukların anlatımlarıyla tanımlanması hedeflenmiştir. Ankara Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda çocuğu yanında bulunan görüşme yapılan 31 anne ile 36 ay ve üstü olan görüşme ve resim çalışması yapılan 16 çocuk araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Araştırma, nitel araştırma yöntemine dayalı görüşme tekniğiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada anne ve çocuk için ayrı ayrı yarı yapılandırılmış görüşme formları ile çocuklara yaptırılan Oyun ve Oyuncak konulu resim çalışması veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde betimsel analiz ve içerik analizi teknikleri kullanılmıştır. Betimsel istatistik ile çalışma grubunun sosyo demografik özelliklerinin frekans ve yüzde değerleri incelenmiştir. İçerik analizi sonucunda elde edilen veriler ise frekans tabloları halinde verilmiştir. Araştırmanın sonucunda cezaevinde annesi ile birlikte kalan çocuğun annesinin cezaevi yaşantısının merkezinde olduğu, annelerin cezaevinde çocuk büyütme ile çocuğunun dışarıda olması arasında ikilemler yaşadıkları belirlenmiştir. Cezaevinde bulunan kreş saatlerinin kısıtlı olması ve cezaevi ortamın da çocukların sahip olduğu oyuncakların yetersizliği gibi nedenlerin de cezaevinde çocuk büyütmeyi zorlaştırdığı görülmüştür. Cezaevindeki anneler oyun ve oyuncağı çocuğun hayatında gerekli görmektedirler. Anneler oyun ve oyuncağı eğlenme rahatlama ve eğitici olarak tanımlamaktadırlar. Cezaevindeki annelerin cezaevinin sıkıntılarını unutturmak ve mutlu etmek için çocukları ile oyun oynadıkları tespit edilmiştir. Cezaevindeki annelerin çocuk hakları konusunda bilgisinin olmadığı görülmüştür. Cezaevi ortamında çocukların kısıtlı şartlarda oyun oynayabildikleri sahip oldukları oyuncakların ise bebek ve araba ile sınırlı olduğu belirlenmiştir. Çocukların cezaevinde sahip olduğu oyuncaklar birbirleriyle benzerlik göstermekte ve bu oyuncakların işlevsel, eğitici özellikleri bulunmamaktadır. Çocukların annelerini oyun arkadaşı olarak gördükleri belirlenmiştir. Çocukların oyun ortamının koğuş olduğu ve koğuş ortamını ev olarak nitelendirdikleri saptanmıştır. Çocukların cezaevi dışında olan kardeşleri ile oyun oynamak istedikleri belirlenmiştir. Çocukların resimlerine yansıyan oyunların evcilik arabacılık olduğu görülmüştür. Cezaevinde annesi ile birlikte kalan çocukların oyun hakkından yeterince yararlanamadıkları tespit edilmiştir.