Mühendislik tasarım temelli fen eğitiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının karar verme becerisi, bilimsel süreç becerileri ve sürece yönelik algılarına etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Öğrenci: ESRA BOZKURT

Danışman: HAVVA YAMAK

Özet:

Bu araştırmanın amacı, fen bilgisi öğretmenliği lisans programında yer alan Fen Öğretim Laboratuvar Uygulamaları I dersinin mühendislik tasarım temelli fen eğitimi ile yürütülmesi sürecinin incelenmesi ve bu sürecin fen bilimleri öğretim programına uygunluğunun öğretmen adaylarının dönütleri doğrultusunda belirlenmesi, söz konusu sürecin öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve karar verme becerilerine etkisinin belirlenmesidir. 2013-2014 eğitim-öğretim yılının güz döneminde bir üniversitenin Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği anabilim Dalı'nda 3. sınıfa devam eden öğretmen adayları ile gerçekleştirilen bu araştırmada karma yöntemler araştırma modeli kullanılmıştır. Güz dönemi boyunca Fen Öğretimi Laboratuvar Uygulamaları 1 dersi, iki ayrı gruptaki 36 öğretmen adayı ile mühendislik tasarım temelli fen eğitimi yaklaşımı doğrultusunda gerçekleştirilmiştir. Araştırmada öğretmen adaylarının karar verme ve bilimsel süreç becerilerindeki değişimi belirlemek amacıyla tek gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Öğretmen adaylarının mühendislik tasarım temelli fen eğitimi yaklaşımına, Fen Öğretimi Laboratuvar Uygulamaları 1 dersinde bu yaklaşımın kullanılmasına ve mühendislik tasarım temelli fen eğitiminin ilk ve ortaokul fen bilimleri öğretim programına uygunluğuna ilişkin değerlendirmelerinin belirlenmesi amacıyla iç içe geçmiş durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın nitel kısmı 36 öğretmen adayı arasından maksimum çeşitliliği sağlayacak biçimde seçilen altı öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Araştırma süresince elde edilen nicel verilerin analizi SPSS 15.0 programı ile yapılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise NVivo 10.0 programı yardımıyla betimsel analiz, içerik analizi ve sürekli karşılaştırmalı veri analiz yöntemleri birlikte kullanılmıştır. Araştırmada öğretmen adaylarının karar verme becerilerinin ve bilimsel süreç becerilerinin mühendislik tasarım temelli fen eğitimi ile geliştiği tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının mühendislik tasarım temelli fen eğitimi ile karar verme ve bilimsel süreç becerilerinin gelişebileceği yönünde görüşlere sahip oldukları belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının ilkokul ve ortaokul fen bilimleri dersi için mühendislik tasarım temelli fen eğitiminin kullanılabileceğini düşündükleri ve süreç boyunca bu düşüncelerinin olumlu yönde gelişim gösterdiği tespit edilmiştir. Öğretmen adayları mühendislik tasarım temelli fen eğitiminin Fen Öğretimi Laboratuvar Uygulamaları dersinde kullanımının uygun olduğu yönünde görüşlere sahip olmuşlardır. Ayrıca, mühendislik tasarım sürecinin en güçlü yönlerini yaparak öğrenmeyi sağlaması, büyük tasarım görevi hedefinin motive edici olması, kalıcı öğrenmeyi sağlaması ve sorgulamaya dayalı olmasıyla değerlendirdikleri tespit edilmiştir.