Kırsal Mimarinin Korunması Bağlamında Tokat Bağ Evlerinin Belgelenmesi : Gümele ve Alaçık Örnekleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Seda Kalkan

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Özlem Sağıroğlu

Eş Danışman: Emine Ercan

Özet:

Bu çalışma kırsal mimarinin korunması bağlamında Tokat ilindeki bağ kültürü ve bağ evlerini konu etmektedir. Çalışmanın amacı; Tokat il sınırlarında yer alan "Gümele" ve "Alaçık" olarak isimlendirilmiş bağ evlerini, tek yapı ölçeğinde hazırlanan kataloglarla belgeleyerek literatürdeki bağcılık kültürü ve bağ evleriyle alakalı az sayıda yapılan çalışmanın bir parçasını tamamlamaktır. Çalışma kapsamında; Tokat il sınırları içerisindeki Zile ve Kazova bölgelerinde tespit edilen 17 adet bağ evi yerinde tespit ve analiz yöntemleri kullanılarak belgelenmiştir. Giriş ve sonuç bölümleri dâhil yedi bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde, çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi anlatılmıştır. İkinci bölümde teze konu olan Tokat ilinin fiziksel ve tarihi özelliklerine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde Türkiye'deki geçici yerleşim türlerinden bağ evleri ve bağcılık kültürü ile ilgili yapılan akademik çalışmalar sunulmuştur. Dördüncü bölümde ise Tokat ilinde bağcılık kültürü anlatılmış olup, Gümele ve Alaçık diye adlandırılan bağ evlerinin yer aldığı Zile ve Kazova bölgesi alanları tanımlanarak 17 adet bağ evi için tek yapı ölçeğinde hazırlanan kataloglar sunulmuştur. Beşinci bölümde yapılan saha çalışmaları ve hazırlanan kataloglar doğrultusunda Tokat bağ evlerinin sokak - bağ – mesken ilişkisi, plan özellikleri, mekânsal elemanları ile yapım tekniği ve malzeme analizleri değerlendirilerek Türkiye'deki diğer bağ yerleşmeleri ile arasındaki benzer ve farklılıkları tespit edilmiştir. Altıncı bölümde kırsal mimari mirasın korunması üzerine yapılan çalışmalar ve Türkiye'de uygulanan örnekler üzerinden Tokat bağ evlerinin korunması yönelik adımlar anlatılmıştır. Yedinci bölüm olan sonuç bölümünde ise Gümele ve Alaçık diye adlandırılan Tokat bağ evlerinin gelecek kuşaklara sahip olduğu değerler ile bozulmadan taşınabilmesi için önerilerde bulunulmuştur.