Patlıcanda (Solanum melongena L.) tuz stresine dayanım ile dışsal H2O2 ve NO uygulamalarının etkileşimleri üzerinde araştırmalar


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Öğrenci: FAHRİYE ÖCAL ÖZDAMAR

Danışman: HAYRİ DUMAN

Özet:

Dışsal H2O2 ve NO donörleri ile inhibitörlerinin uygulanmasının tuz stresine maruz bırakılan iki patlıcan (Solanum melongena L.) genotipinde (tuza dayanıklı; Mardin ve tuza duyarlı; Artvin) iyon dengesi, lipid peroksidasyonu, antioksidan enzim aktiviteleri ile oksidatif-nitrosatif mekanizma üzerine olası katılımı ve tuz stresinin olumsuz etkilerini iyileştirebilme potansiyelleri araştırılmıştır. Bu amaçla, dört-beş yapraklı döneme kadar Hoagland besin çözeltisinde büyütülen fidelerin yapraklarına H2O2 ve NO donörleri (H2O2, SNP) ile inhibitörleri (DPI, cPTIO) 48 saat süresince spreylenerek uygulanmış, sonrasında 10 gün boyunca 100 mM NaCl'e maruz bırakılmıştır. Tuz stresi ile azalan yaprak taze ağırlığı, klorofil ve K+ miktarı H2O2 ve NO donörü SNP'nin ayrı ayrı ya da birlikte uygulamaları ile artmıştır. Tuz stresi ile artan MDA, H2O2, Na + miktarları ve Na+/K+oranı H2O2 ve NO donörü SNP'nin ayrı ayrı ya da birlikte uygulamaları ile azalmıştır. Dıştan uygulanan H2O2 ve NO, antioksidan savunmayı harekete geçirerek, prolin miktarını, SOD ve CAT aktivitesini artırmıştır. H2O2 ve NO'in tekli uygulamalarına göreceli olarak birlikte uygulanması, bitkilerde tuz toleransında artışa neden olmuştur. Veriler genel olarak değerlendirildiğinde, Mardin genotipine göre tuza duyarlı olan Artvin genotipinin, dıştan yapılan donör ve inhibitörlerden daha fazla etkilendiği görülmüştür.