Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, BESLENME VE DİYETETİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Şerife AKPINAR
Danışman: Eda Köksal
Özet:
Bu çalışmada yaşa bağlı göz hastalıklarında (Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu-YBMD) kullanılan besin tüketim sıklığı anketinin geçerlik ve güvenilirlik çalışmasının yapılması amaçlanmıştır. Çalışmaya bir üniversite hastanesinin Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Retina birimi polikliniğine başvuran 50 yaş ve üzeri 100 birey dahil edilmiştir. Çalışmada bireylere sosyodemografik özelliklerini içeren genel bilgi formu uygulanmış; bireylerin haftada üç gün olmak üzere dört hafta süresince toplam on iki günlük besin tüketim kaydı alınmış, besin tüketim sıklığı test tekrar test yöntemi ile sorgulanmıştır. Besin tüketim sıklığı ve besin tüketim kaydı yöntemlerinden elde edilen enerji, besin ögeleri ve diyet antioksidan kapasitesi değerleri karşılaştırılmış, iki yöntemin uyumluluğu istatistiksel yöntemler ile değerlendirilmiştir. Bireyler YBMD evrelerine göre sınıflandırıldığında %20,0’sinin erken, %37,0’sinin orta, %43,0’ünün ise ileri evre YBMD’ ye sahip olduğu belirlenmiştir. Bireylerin %88’inin 65 yaş ve üzeri olan yaşlı grupta yer aldığı belirlenmiştir. İleri evre YBMD’ye sahip bireylerin yaş ortalamalarının erken evre YBMD’ye sahip bireylerin yaş ortalamalarından istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Oksidatif stres ile de ilişkilendirilen obezite antropometrik ölçümler ile değerlendirilmiş ancak ilgili ölçümler ile YBMD evreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0,05). Araştırmaya katılan bireylerin besin tüketim sıklıklarından elde edilen enerji ve besin ögesi alımlarının besin tüketim kaydı ölçümlerine göre benzer veya anlamlı ölçüde daha yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Besin tüketim sıklığının test tekrar test uygulama sonuçları tekrar edilebilirliğinin çok güçlü olduğunu göstermiştir (ICC=1). Besin tüketim kaydı ve besin tüketim sıklığı yöntemlerinden elde edilen verilerin büyük bir kısmının uyum sınırları içerisinde yer aldığı ve enerji ve tüm besin ögeleri için orta (0,4<r<0,69) veya yüksek ilişki (0,69<r<0,8) gösterdiği belirlenmiştir. Bunun yanında bu ilişkilerin yapılan diğer çalışma sonuçlarından yüksek olduğu saptanmıştır. Bu araştırma sonucunda iki yöntem arasındaki uyumluluğun değerlendirildiği test sonuçları bir arada düşünülerek Türk toplumuna uyarlanan yaşa bağlı göz hastalıklarında kullanılan besin tüketim sıklığı anketinin özellikle antioksidan besin ögelerinin diyetsel alım düzeylerinin saptanmasında kullanıma uygun bir araç olduğu belirlenmiştir. Bu besin tüketim sıklığının yaşa bağlı göz hastalıklarına ilişkin epidemiyolojik çalışmalarda uygulanabileceği, bireylerin antioksidan besin ögesi alımlarının belirlenebileceği ve ilgili müdahalelerin sağlanarak YBMD gelişimi ve ilerliyişi riskinin azaltılabileceği öngörülmektedir.Anahtar Kelimeler : YBMD, Antioksidan, Besin tüketim sıklığı