Artırılmış gerçeklik uygulamalarının lise öğrencilerinin akademik başarı, motivasyon ve öz yeterlik düzeylerine etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET KARAKAŞ

Danışman: MEHMET ARİF ÖZERBAŞ

Özet:

Bu araştırmanın amacı: artırılmış gerçeklik uygulamalarının öğrencilerin başarıları, motivasyonları ve öz yeterlik algıları üzerine etkilerini test etmek ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirmektir. Araştırmada ön test – son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Bu amaçla 10. Sınıf Fizik dersi Optik ünitesinde kullanılmak üzere çeşitli işaretleyici (marker) tabanlı artırılmış gerçeklik uygulamaları geliştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Tokat’ta öğrencilerin akademik başarılarının yüksek olduğu bir genel lisesinin 10. sınıflarında öğrenim görmekte olan 68 (34 deney grubu, 34 kontrol grubu) öğrenci oluşturmaktadır. Okulda bulunan dört farklı 10.sınıf şubesinden aynı öğretmenin girdiği sınıflar random (rastgele) olarak deney ve kontrol gruplarına atanmıştır. Araştırma boyunca deney grubunda ders sonunda işaretleyici (marker) tabanlı artırılmış gerçeklik uygulamaları kullanılırken, kontrol grubunda ise normal ders materyalleri (ders kitabı, basılı materyaller, video, animasyon vb.) ile öğretim gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak, araştırmanın nicel sürecinde başarı testi, motivasyon ölçeği, öz yeterlik algısı ölçeği ve artırılmış gerçeklik uygulamalarına yönelik öğrenci görüşleri ile ilgili anket kullanılmıştır. Çalışma sonunda öğrencilerden yarı yapılandırılmış görüşme formu ile veriler elde edilmiştir. Verilerin analizinde elde edilen ortalama puanların normal dağılıp dağılmadığına bakılmış ve uygun analizler seçilmiştir. Motivasyon ölçeğinden elde edilen puanlar normal dağılmadığı için ilişkili ölçümler için Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi, ilişkisiz ölçümler için Mann Whitney U-testi kullanılmıştır. vii Başarı testi ve öz yeterlik algısı ölçeği puanları parametrik test sayıltılarını karşıladığı için ilişkili ölçümler için bağımlı t-Testi, ilişkisiz ölçümler için bağımsız t-Testi kullanılmıştır. Bütün analizler Excel ve SPSS programında yapılmıştır. Öğrencilerin görüşlerinin analizinde ise betimsel analiz teknikleri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, artırılmış gerçeklik uygulamalarının gösterildiği deney grubu öğrencilerinin öğretmen tabanlı öğretimin uygulandığı kontrol grubundaki öğrencilere göre başarıları açısından anlamlı bir farka sahip olmadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Benzer şekilde deney ve kontrol grubu öğrencilerin motivasyon ve öz yeterlik algıları puanları arasında da anlamlı bir fark çıkmamıştır fakat öğrencilerin gerek motivasyon düzeyleri gerek öz yeterlik algıları deneysel işlem öncesinde ve sonrasında ortalamanın üstündedir. Öğrencilerin artırılmış gerçeklik uygulamaları hakkındaki görüşlerinin analizi incelendiğinde, öğrenciler artırılmış gerçeklik uygulamaları ile dersleri daha zevkli ve eğlenceli işlediklerini, görsel açıdan birçok şeyi somutlaştırdıklarını belirtmiş, geliştirilen uygulamaları beğendiklerini, daha çok uygulama istediklerini belirtmişlerdir. Ayrıca öğrenciler işaretleyici tabanlı artırılmış gerçeklsik uygulamalarının öğretim sürecinde kullanılmasını beğendiklerini ve anlatılan içeriği daha eğlenceli bir ortam içerisinde öğrendiklerini, hazırlanan işaretleyici tabanlı artırılmış gerçeklik uygulamalarını eğitici, güzel ve eğlendirici olduğunu belirtmiştir. Bunun yanı sıra öğrenciler geliştirilen artırılmış gerçeklik uygulamalarında daha çok etkileşimin olması gerektiğini, konuları daha iyi öğrendiklerini, artırılmış gerçeklik uygulamaları ile daha çok çalışmak istediklerini, uygulama saatinin ve etkinliklerinin daha fazla olmasını istediklerini belirtmişlerdir. Çalışmanın yazılım boyutu incelendiğinde öğrencilerin çoğunluğu bir sorun yaşamamışlardır. Öğrenciler optik ünitesi için tasarlanan artırılmış gerçeklik uygulamalarını olumlu nitelendirdiklerini, görsel açıdan birçok şeyi somutlaştırdığı için beğendiklerini ve zevkli bulduklarını belirtmişlerdir. Öğrencilerin öğrenmelerini kolaylaştıran, motivasyonlarını ve öz yeterlik algı düzeylerini olumlu yönde etkileyen artırılmış gerçeklik tabanlı uygulamalar fizik dersinde ve farklı alanlardaki konularda geliştirilebilir ve öğretim sürecinde kullanılabilir.