Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nilüfer Özkan
Danışman: SANİYE BİLİCİ
Özet:Bu çalışma, Ankara il merkezinde yaşayan 19-45 yaş arası gönüllü yetişkin bireylerde sezgisel yeme ve yeme farkındalığının beslenme durumu ile ilişkisini değerlendirmek amacıyla planlanıp yürütülmüştür. Bu çalışma toplam 250 (68 i erkek, 182 si kadın) birey üzerinde yürütülmüştür. Çalışma verileri bireylerin demografik bilgilerine, sağlık bilgilerine ve beslenme alışkanlıklarına yönelik sorular ile sezgisel yeme ölçeği (İES-2), yeme farkındalığı ölçeği (YFÖ-30) ve yeme tutum testinin (EAT-26) yer aldığı bir form aracılığı ile araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemi ile elde edilmiştir. Çalışmada bireylerin vücut ağırlığı, boy uzunluğu ve bel çevresi ölçümleri tekniğine uygun olarak ve yetişkinlerin beslenme durumlarını saptamak için geriye dönük hatırlatma yöntemi ile 24 saatlik besin tüketim kaydı bizzat araştırıcı tarafından alınmıştır. Çalışma sonucunda bireylerin çoğunluğu (E: %51,5; K: %75,8) BKİ sınıflamasına göre normal aralıkta bulunmuştur. Erkeklerin İES-2 puan ortalaması (3,5±0,34) kadınların puan ortalamasından (3,3±0,30) yüksek bulunmuştur (p<0,05). Erkeklerin ve kadınların YFÖ-30 puan ortalamaları sırasıyla 104,4±12,02 ve 103±11,06 dır(p>0,05). Bireylerin İES-2 puanı ile BKİ arasında negatif yönlü bir ilişki (p>0,05); YFÖ-30 puanı ile BKİ arasında ise negatif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r=- 0,159;p=0,012). Bu çalışmada erkeklerin %69,1 i, kadınların %47,7 sinin sezgisel yiyen olduğu; erkeklerin %19,1 i, kadınların %25,3 ünde yeme bozukluğu riski olduğu saptanmıştır. Bireylerin İES-2 puanı ile YFÖ-30 puanı arasında pozitif yönlü bir ilişki bulunmuştur (p<0,05). EAT-26 ile İES-2 ve YFÖ-30 puanları arasında negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur (p>0,05). Sezgisel yiyen erkeklerin günlük alınan enerjinin proteinden gelen yüzdesi ve magnezyum(mg) alımı sezgisel yemeyen erkeklerden anlamlı derecede düşük bulunmuştur (p<0,05). Sezgisel yiyen kadınların günlük alınan enerjinin proteinden gelen yüzdesi sezgisel yemeyen kadınlardan anlamlı düzeyde yüksek; kalsiyum(mg) alımının ise anlamlı düzeyde düşük olduğu bulunmuştur (p<0,05). Çalışma sonucunda bireylerin sezgisel yeme durumu arttıkça yeme farkındalığının da arttığı ve sezgisel yeme ve yeme farkındalığının yeme bozukluğu ile negatif yönlü ilişkide olduğu saptanmıştır. Sezgisel yeme ve yeme farkındalığı yaklaşımlarının bir arada kullanılarak yeni yeme davranışı stratejilerinin geliştirilmesi ve bu konuda daha kapsamlı geniş popülasyon çalışmalarının yapılması gerekliliği düşünülmektedir.