Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Bircan UTAŞ
Danışman: Hülya Bayrak
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
İstatistiksel deneye başlamadan önce deney tasarımı modeline karar verilmesi gerekir. Deney birimleri homojen olduğunda işlemleri karşılaştırmak için, rastgeleleştirme üzerinde herhangi bir kısıtlamanın olmadığı ve her deneğin yalnızca bir işleme tabi tutulduğu tamamen rasgele tasarım kullanılır. Rasgele tamamlanmış blok tasarımı, tamamen rasgele tasarımın bloklanmış halidir. Bloklama ile homojen gruplar oluşturularak modeldeki hata varyansının azaltılması amaçlanır. Rasgele tamamlanmış blok tasarımında denekleri işlemlere rastgele atamak yerine, her bir denek veya homojen grup tüm işlemlere tabi tutulur. Uygulamalarda bazı kısıtların bulunması ya da işlemlerin her blok için uygulanmasının mümkün olmadığı durumlarda rasgele tamamlanmış blok tasarımına alternatif olarak eksik blok tasarımı veya dengeli eksik blok tasarımı kullanılabilir.Araştırmacılar genellikle tek tip tasarım yapısıyla çalışmak ister. Ancak, deney tamamlanmadan önce herhangi bir nedenle tasarım yapısı değiştirilmek zorunda kalınabilir. Tasarım yapısının değiştirilmesi, mevcut verilerin kaybolmasına veya yeniden veri elde etmek araştırmacı için ek maliyete neden olabilir. Bu gibi durumlarda karma tasarımlar kullanılarak deney tamamlanabilir. Karma tasarımlar farklı deney tasarımı kombinasyonlarını içerebilir. Bu çalışmada deney tasarımlarında kullanılan parametrik olmayan test yöntemleri ile Kruskal Wallis ve Friedman testlerinin birleşiminden oluşan T1 test istatistiği için farklı simülasyon çalışmaları yapılmıştır. Simülasyon çalışmaları R programının 4.3.2 versiyonunda yapılmış olup kulllanılan parametrik olmayan yöntemler deneysel Ⅰ. tip hata ve testin gücü bakımından karşılaştırılmıştır. Simülasyonla verilerin üretildiği dağılımın parametre seçimleri ile uygulanan test istatistiklerinin işlem ve blok sayılarının testlerin güç ve deneysel I. tip hata oranlarını nasıl etkilediği incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler : Karma tasarım, parametrik olmayan testler, deney tasarımı