Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Öğrenci: OLA MANSOUR
Danışman: MEHMET KARA
Özet:Bu araştırmanın temel amacı, Mısırlı öğrencilerle Türk öğrencilerin arasında empatik değer puanlarının değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını ve öğrenciler tarafından teklif, rica, davet ve öneri ifadelerinin reddedilmesinde kullanılan stratejileri tespit etmek, bunların incelenmesini ve karşılaştırmasını yapmaktır. Ek olarak Empatik Değer Ölçeği ile elde edilen puanlar, Arapça ve Türkçe konuşan iki grubun reddetme stratejisi tercihleri arasında ilişki olup olmadığının incelenmesini yapmaktadır. Ayrıca, Arapça ve Türkçe konuşan iki grubun reddetme stratejisi tercihleri üzerindeki etkisinin incelenmesi Arapça ve Türkçe arasında benzer durumlar altında ret sözeyleminin gerçekleştirilme şekli arasındaki benzerliklerin ve farklılıkların tanımlanması amaçlanmaktadır. Bu amaca ulaşabilmek için nicel ve nitel veriler eş zamanlı toplanarak, daha sonra bu bulgular kullanılarak verilerin birbirini destekleyip desteklemediğine bakılarak karma yöntemin zenginleştirilmiş deseni ( Triangulation Design) kullanılmıştır. Bunun için çalışmada Türkiye Türkçesi birinci dil konuşanları ile Mısır Arapçası birinci dil konuşanları üzerinde "Empatik Değer Ölçeği" ile "Söylem Tamamlama Testi" formu uygulanmıştır. Araştırmanın evrenini Mısır Arapçası ve Türkiye Türkçesi konuşanları oluşturmuştur. Evreni ise Mısır Arapçası ve Türkiye Türkçesi konuşanları oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi ise 2014-2015 akademik yılı güz döneminde Gazi Üniversitesinde sayısal ve sözel alanda lisans düzeyindeki 100 öğrenci ile El Ezher Üniversitesi, Ayn Şems Üniversitesi ve Süveyş Kanalı Üniversitesinde sayısal ve sözel alanda lisans düzeyindeki 100 öğrenciden oluşturmuştur. Türkçe ve Arapça konuşanlar evreninden seçilen 100 Türkiye Türkçesi birinci dil konuşan ve 100 Mısır Arapçasını birinci dil olarak konuşan öğrenciye uygulanan bir "Empatik Değer Ölçeği" ile "Söylem Tamamlama Testi" vasıtasıyla Türk ve Mısırlı öğrencilerin cinsiyet, uyruk, sayısal ve sözel olma değişkenlere göre en fazla ve en az kullandıkları reddetme sözeylemlerinin stratejileri elde edilmiş ve bunlar kendi arasında karşılaştırılmıştır. Bu araştırmadan elde edilen veriler ışığında, reddetme stratejilerinin kullanımında Türk erkek ve kız öğrenciler ile Mısırlı erkek ve kız öğrenciler arasında önemli bir farkın olup olmadığına bakıldığında; her iki dili konuşanlar arasında reddetme stratejilerinin kullanımında Türk öğrencilerin Mısırlı öğrencilere göre dolaylılık stratejisini daha fazla kullanmayı tercih ettikleri görülürmektedir. "Dolaylılık kibar, orta ve kaba" stratejilerinden her iki grup en fazla "dolaylılık orta" stratejisini kullanmayı tercih ettikleri görülmektedir. Buradan her iki grubun da aynı dili ve duygular hissetikleri anlaşılmaktadır. Dil-davranış ilişkisi açısından her iki grup arasında bir uyumun var olduğu anlaşılmaktadır. Çalışma, Türk ve Mısırlı öğrencilerin reddetme sözeylemleri ve stratejileri bakımından hem benzer hem de farklı yönlerin olduğunu göstermiştir. Pişmanlık, özür dilerim, kusura bakma gibi veya bahaneler sunmak veya açıklamalar yapmak ricaların reddedilmesinde kullanımı tercih edilen sözeylemler olmuştur. Türk ve Mısırlı öğrenciler tarafından bu sözeylemlerin seçiminde ve muhataplarını reddetme eyleminin gerçekleştirmesinde kendi kültürlerinin etkisi sonucunda ortaya çıkmıştır. Ayrıca reddetme sözeylemlerinin kültür ve bağlama göre değişebildiğini ve farklı yakınlık derecesine sahip akranların birbirlerini reddederken kullandıkları stratejilerin hem kültürler arası hem de aynı kültür içinde değişkenlik gösterebileceği görülmüştür. Araştırmanın sonucunda Türk ve Mısırlı öğrenciler, bir daveti reddederken doğrudan stratejilerden ziyade (Örneğin, hayır ya da olumsuz cevap) daha çok dolaylı stratejileri (Örneğin, açıklama, özür, bahane ya da pişmanlık) kullanmayı tercih ettikleri görülmüştür. Bu açıdan iki grup arasında reddetme stratejilerinin kullanımı bakımından farklılıktan çok benzerliklerin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Türk ve Mısırlı öğrencilerin reddederken karşılarındakinin yüzüne karşı gücendirici, onu üzen, rencide edici ya da tehditkâr olmayan bir şekilde ifade etmek için genellikle dolaylı stratejiler izlediği sonucu ortaya çıkmıştır. Dolaylı sözeylem aynı zamanda birçok dilde ve kültürde kibarlığı da ifade etmektedir. Diğer bir ifadeyle, tüm öğrenciler tarafından en sık kullanılan stratejiler, bir pişmanlık hissinin ardından gelen ya da öncesindeki bahaneler, açıklamalar ya da gerekçelerdir.