Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Eczacılık Meslek Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İREM İYİGÜNDOĞDU
Danışman: İsmet Çok
Özet:
Organofosfatlı alev geciktiricilere maruziyet sonucu gelişen çeşitli toksik etkiler arasında endokrin bozuklukları ve tiroid bozucu etkiler yer almaktadır. Bu çalışma 5-12 yaş arası çocuklarda organofosfatlı alev geciktiricilere maruziyet ile tiroid disfonksiyonları gelişimi arasında bir ilişki olup olmadığının belirlenmesi amacıyla tasarlanmıştır. Tiroid disfonksiyonu teşhisi konulmuş çocukların (n=86) ve sağlıklı çocukların (n=100) idrar numunelerinde, Ultra-performanslı Sıvı Kromatografisi Kuadrupol Uçuş Zamanlı Kütle Spektroskopisi (LC-Q-TOF-MS) ile bis (2-kloroetil) fosfat (BCEP), bis (2-butoksietil) fosfat (BBOEP), bis (1,3-dikloro-2-propil) fosfat (BDCPP) ve difenil fosfat (DPHP) bileşiklerinin analizi yapılmıştır. 4 metabolitten sadece DPHP ve BBOEP hem kontrol hem de hasta grubundaki çocuklarda tespit edilmiş olup, BCEP analizlerde LOQ değeri altında tespit edilmiştir. BDCPP için ise uygun analiz koşulları sağlanamamıştır. Kontrol grubu DPHP ve BBOEP değerleri ile tiroid yetmezliği olan çocuklardan elde edilen değerler karşılaştırıldığında iki grup arasında istatistiksel bir anlamlılık bulunamamıştır (p>0.05). DPHP’nin ölçülebildiği örnek sayısı oranı tiroid hastalarında anlamlı olarak daha yüksektir (p<0,001). Çalışmadaki çocuklar iki yaş grubuna ayrıldığında (5-8 ve 9-12) 5-8 yaş grubunun maruziyetinin daha yüksek olduğu fakat istatistiksel bir anlamlık oluşmadığı belirlenmiştir. Ayrıca DPHP ve BBOEP maruziyet düzeyleri ile tiroid disfonksiyonlu çocukların Tiroglobulin(hTg), Tiroglobulin antikorları (AntiTg), serbest T4 ve TSH gibi hastalık belirteçleri arasında bir korelasyon saptanamamıştır (p>0.05). Çalışma gruplarına uygulanan anketlerden elde edilen bilgiler ile tayini yapılan iki metabolit arasında olabilecek ilşikiler ayrıca çalışmada değerlendirilmiştir. Çalışmamız organofosfatlı alev geciktiricilere maruziyetin tiroid disfonksiyonlarıyla ilişkisinin incelendiği ilk çalışmalardan biri olması ve yurdumuzda çocukların maruziyet düzeylerinin belirlendiği ilk çalışma olması açısından önem taşımaktadır.