Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Öğrenci: ESMA IŞIL YÜKSEL
Danışman: PINAR DİNÇ KALAYCI
Özet:Kültür (yaş, cinsiyet, ülke vb.), bireylerin mimari ürünlerden etkilenmelerinde etkin bir faktördür. Bu çalışma, bu olgunun ampirik bağlamda örneklenmesi üzerinedir. Lens Model ile gerçekleştirilen örneklemede Avrupalı ve Türk mimarlık öğrencileri farklı kültür gruplarını, dergi, internet vb. iletişim ortamlarında yer alan yapı fotoğrafları da mimari eserleri temsil etmiştir. Farklı program özelliklerine sahip toplam 45 adet yapıya ait imajlar, Avrupalı (n=25) ve Türk (n=21) mimarlık öğrencilerine gösterilerek, bu imajlardan etkilenme dereceleri anket tekniği ile ölçülmüştür. Etkilenmelerin hangi mimari bileşenlerden kaynaklandığını saptamak amacıyla, aynı imajlar kontrol grubu rolündeki mimarlık öğretim elemanlarına (n=13) sunulmuş ve her bir imaj için 25'er adet mimari bileşeni yine anket üzerinde irdelemeleri istenmiştir. Kullanılan Lens Modelin ilk adımı olarak, öğrenci gruplarının etkilenme verileri ile kontrol grubunun mimari bileşenlere ilişkin değerlendirme verileri ilişkilendirilmiştir (korelasyon). Modelin ikinci aşamasında ise etki derece ve yönlerinin (negatif/pozitif) saptanması amacıyla aynı veri üzerinde etki (regresyon) analizleri yapılmıştır. Analizler Avrupalı ve Türk mimarlık öğrencilerinin mimari imajlardan etkilenmelerinde etkin olan başlıca yedi mimari bileşen tanımlamıştır. Her iki grubun da etkilenmesinde ortak olan bileşenler yer çekimine karşı durma, ustaca tasarlanmışlık, meydan okuma-başyapıt olma ve güçlü konsepte sahip olmadır. Fark yaratan bileşenler ise insan ölçeğine göre yükseklik, karmaşıklık ve güçlü gölgelere sahip olmadır. Saptanan bu durum, seçilen kültür gruplarının kavramsal niteliklerle ilgili mimari bileşenler üzerinde hemfikir olduğunu, fiziksel özellikler ile ilgili bileşenlerden ise farklı derecede etkilendiğini göstermiştir. Ortaya çıkan ortaklıkların mimarlık eğitiminin kişilere kazandırdığı ortak bakış açısından, farklılıkların ise coğrafi/kültürel bağlamların belirleyiciliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu durum aynı mimarlık disiplini içinde yer alan ancak sosyal-kültürel altyapıları ve coğrafi konumları farklı olan mimarlık öğrencileri ile yapılacak çalışmalarda algısal/etkilenmeye yönelik farklılıklar elde edilebileceği yönündeki hipotezi doğrulamaktadır.