Kentsel canlılık ve sosyomekânsal özellikler arasındaki ilişkinin ampirik bir analizi: Ankara büyükşehir bölgesi örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Ahmed Medhat Fouad Mohamed SAAFAN

Danışman: Burcu Halide Özüduru

Özet:

Kentsel canlılık, kentsel alanların başarısının önemli bir göstergesidir; çünkü kentsel alanların daha kaliteli olmasını ve yaşayanların memnuniyetinin artmasını sağlayabilir. Bununla birlikte, zayıf erişilebilirlik, kentsel yayılma, arazi spekülasyonu, kentsel hizmetlerin eksikliği ve güvenlik sorunları gibi birçok sosyo-mekansal sorun, insan refahını ve kentsel alanların canlılığını tehdit etmektedir. Bu tez, ampirik olarak kentsel canlılıkla ilişkili faktörleri belirlemeyi ve Ankara Büyükşehir Bölgesi'nde kentsel canlılığı iyileştirmek için öneriler sunmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın yöntemi, sosyodemografik özellikler, sokak konfigürasyonu, yoğunluk ve kentsel hizmetler gibi sosyo-mekansal değişkenler ile kentsel canlılık göstergesi olarak kullanılan olan yiyecek ve içecek işletmelerinin yoğunluğu arasındaki ilişkiyi analiz eden korelasyon analizlerine ve regresyon modellerine dayanmaktadır. Çalışma, nüfus ve bina yoğunluğu, zincir marketler ve spor ve kültürel tesisler gibi değişkenlerin kentsel canlılık ile pozitif olarak ilişkili olduğunu, metro istasyonlarına ve şehir merkezlerine olan uzaklık mesafelerin ise negatif olarak ilişkili olduğunu bulmaktadır. Ayrıca, gelir seviyeleri, arazi fiyatları, eğitim seviyeleri ve nüfus yaşları gibi sosyodemografik özellikler, kentsel canlılık ile önemli ölçüde ilişkilendirilmiştir. Sonuçlar aynı zamanda genel kentsel canlılık seviyesinin gelişimi eski olan bölgelerde daha yüksek ve kentsel yayılma olan bölgelerde daha düşük olduğunu göstermiştir. Tezin bulguları, ampirik olarak kentsel alanlarda canlılık ve sosyomekansal özellikler arasında bir ilişki kurdukları için şehir planlamacılar ve politika yapıcılar için yararlı ve kentsel alanların başarısını ve kalitesini artırmaya yönelik politikalar geliştirmek için kullanılabilecek önemli kentsel canlılık faktörlerine ilişkin bulgular sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler : Kentsel canlılık, mekânsal regresyon, sosyodemografik, arazi kullanım karması, erişilebilirlik, sokak merkeziliği, Ankara