Ekolojik konutların karşılanabilirliği üzerine bir hesaplama modeli


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ali Burak ASLAN

Danışman: Özge Yalçıner Ercoşkun

Özet:

Dünya nüfusunun hızla artışı sonucu ortaya çıkan problemlerin başında artan nüfusun konut ihtiyacının karşılanamaması gelmektedir. Günümüzde piyasa koşullarında, özellikle alt ve orta gelirli hanehalkları için konut satın alabilmek her geçen gün daha fazla zorlaşmaktadır. Bu sebeple, endüstrileşme sürecinde artan kırdan kente göç dalgasına bağlı olarak sosyal ve ekonomik hayatta yaşanan büyük değişimler, konut sorununu daha büyük boyutlara taşımıştır. Diğer taraftan, artan konut talebini karşılamak için uygulanacak politikalarda çevreye duyarlı önlemler alınmazsa, çevre kirliliği gelecekte geri dönülemez boyutlara ulaşacaktır. Konut alanları sadece üretimleri aşamasında çevreyi etkilememektedir; aynı zamanda kullanımları safhasında da çevreye etkileri bulunmaktadır. Bu kapsamda, sürdürülebilir kalkınma için doğal kaynakların hızla tükendiği bir ortamda, ekolojik konutların yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu iki konu tezin odağını oluşturmaktadır. Tezde öncelikle, ekolojik konutlar üretmek için kullanılabilecek alternatif yapı malzemeleri ile ekolojik planlama ve tasarım standartları araştırılmıştır. Daha sonra, karşılanabilir konut ve karşılanabilirliğin ölçülmesi üzerine bir literatür araştırması yapılmıştır. Karşılanabilirlik hesabı yapılmadan önce, Türkiye'nin konut sorunları ve bu sorunlara yönelik Cumhuriyetin ilk yıllarından bugüne kadar uygulanan politikalar hakkında genel bir çerçeve çizilmiştir. Karşılanabilirlik hesabı için öncelikle farklı ekolojik yapı malzemeleri ile konut üreten firmalarla görüşülerek standart bir ekolojik konutun maliyeti takdir edilmiştir. Bu konutların farklı faiz oranları ve vade süreleri üzerinden satılmasına yönelik senaryolar oluşturularak, her senaryoya göre hanehalklarının ödeme maliyetleri çıkarılmıştır. Hesaplanan konut harcamaları üzerine elektrik, su ve doğalgaz için yapılan harcamalarda eklenerek hanehalklarının toplam konut maliyeti belirlenmiştir. Diğer adımda, Türkiye İstatistik Kurumu’nun “Gelir ve Yaşam Koşulları” araştırması verileri kullanılarak, %20’lik gelir gruplarının harcanabilir hanehalkı gelirleri tespit edilmiştir. Ardından, bu harcanabilir hanehalkı gelirinden konut maliyetleri (fatura harcamaları dâhil) düşüldükten sonra kalan gelir bir eşik gelir düzeyi olan yoksulluk sınırına göre test edilerek karşılanabilirlik hesabında bulunulmuştur. Elde edilen bulgular değerlendirilerek sonuç bölümünde, Türkiye’de düşük maliyetli, alternatif yapı malzemeleriyle ekolojik konut üretimine yönelik öneriler ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler : Ekolojik konut planlaması, 

karşılanabilir hesabı, karşılanabilir konut , alternatif yapı malzemeleri