Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Beraat Dener
Danışman: EDA KÖKSAL
Özet:Bu çalışma voleybol oyuncularının beslenme bilgi düzeyi ile beslenme durumunun değerlendirilmesi ve beslenme eğitiminin sporcuların beslenme bilgi düzeyine etkisinin incelenmesi amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Çalışmaya yaşları 16-23 yıl olan 40 erkek 49 kadın olmak üzere toplam 89 milli voleybolcu katılmıştır. Sporcuların genel özellikleri, sağlık bilgileri, beslenme alışkanlıkları ve spor geçmişleri hakkındaki bilgiler anket formu ile sorgulanmıştır. Sporcuların antropometrik ölçümleri alınmış ve besin tüketimleri son 3 aylık tüketimin sorgulandığı besin tüketim sıklığı formu ile belirlenmiştir. Sporcuların beslenme bilgi düzeyinin belirlenmesinde adaptasyonu Dünya Sağlık Örgütü kriterlerine uygun olarak yapılan 20 soruluk bir test kullanılmıştır. Beslenme eğitimi öncesi ve sonrasında bu test sporculara uygulanmıştır. Ön test sonrası sporculara araştırmacı tarafından 45-60 dakika süren bir beslenme eğitimi verilmiş ve sonrasında bilgi düzeyi testi tekrarlanmıştır. Voleybolcular için referans antropometrik değerlere bakıldığında erkeklerin %15 inin vücut ağırlığının, %27,5 inin boy uzunluğunun ve %30 unun üst orta kol çevresinin kadınların ise %24,5 inin vücut ağırlığının, %61,2 sinin boy uzunluğunun, %4,1 inin BKİ sinin %69,4 ünün üst orta kol çevresinin ve %2 sinin de yağ oranlarının referans değerlerden yüksek olduğu saptanmıştır. Erkek sporcuların enerji ve besin ögesi alımları değerlendirildiğinde ortanca (IQR) günlük enerji ve kilogram başına karbonhidrat ve protein alımları sırasıyla 2727,27 (1254,52) kkal, 3,53 (1,60) g/kg ve 1,42 (0,62) g/kg dır. Kadın sporcuların ise sırasıyla 2031,87 (1129,76) kkal, 2,74 (1,60) g/kg ve 1,47 (0,48) g/kg dır. Buna göre sporcuların enerji ve karbonhidratı yetersiz, proteini yeterli tükettikleri saptanmıştır. Sporcuların su tüketiminin ideal ancak sporcu içeceği tüketiminin yetersiz olduğu belirlenmiş ve neredeyse hiç alkol tüketmedikleri saptanmıştır. Kadın sporcuların %63,04 (60,99) unun süt ve ürünlerini, %48,72 (28,21) inin kurubaklagilleri, %64,29 (40,29) unun ekmek ve tahıl grubunu yetersiz tükettiği erkeklerin ise %39,74 (47,44) unun kurubaklagilleri ve %89,89 (41,96) sının sebzeleri önerilen miktarlardan daha az tükettiği belirlenmiştir. Sporcuların tamamının beslenme bilgi düzeyinin yetersiz (<75 puan) olduğu ancak beslenme eğitimi ile beraber %43,8 inin beslenme bilgi düzeyinin yeterli düzeye (≥75) ulaştığı belirlenmiştir. Beslenme bilgi düzeyi ile antropometrik ölçümler, enerji ve besin öğesi alımları ve sıvı tüketimleri arasında bir ilişki saptanmamıştır. Sadece kadın sporcuların yağ oranları ile beslenme bilgi düzeyleri negatif ilişkili bulunmuştur (r=-0,310; p<0,05). Yapılacak olan çalışmalarla beslenme eğitimi sonrasında belirli dönemlerde sporcuların beslenme durumu değerlendirilmeli ve beslenme bilgisinin tekrarlanan eğitimler ile davranışa dönüştürülmesi sağlanmalıdır.