Ortaöğretim tarih ders kitaplarında Osmanlı tarihi konularının öğretimi (1950-1980)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MUHAMMET SAVAŞ YILMAZ

Danışman: TOGAY SEÇKİN BİRBUDAK

Özet:

Tarih dersleri “vatandaş yetiştirme” kabiliyeti nedeniyle ülkemizde ve dünyada yönetimler tarafından önemsen dersler arasında yer almaktadır. Ancak gerek yetiştirilmek istenen vatandaş profilinin değişmesi gerekse eğitim bilimlerinde ortaya çıkan yeni gelişmeler zaman içerisinde dersin içeriğinde ve sunumunda bir takım farklılıkların meydana gelmesine neden olmuştur. Tarih dersleri yukarda belirtilen önemi ve değişkenliği nedeniyle uzun yıllar eleştirilerin odağı olmaktan kurtulamamıştır. Yaşanan değişimin somut yansıması konumunda olan tarih ders kitapları da bu eleştirilerden payını almıştır. Bu kapsamda öğretim programlarının “ne öğreteceğiz” ve “nasıl öğreteceğiz” sorularına cevabı konumunda olan tarih ders kitaplarının incelenmesi süreç içerisinde değişiminin gözlemlenebilmesi adına önemlidir. Araştırma kapsamında 1950 ile 1980 yılları arasında Talim Terbiye Kurulu Başkanlığınca okutulması uygun bulunan tarih ders kitaplarında Osmanlı tarihi konuları, ders kitaplarında içeriği ve sunumu etkileyen unsurlardan; Milliyetçilik- Küreselleşme kavramları, değerler eğitimi, konuların sunum sırası, tarihsel vii düşünme becerileri, kullanılan dil, ölçme ve değerlendirme başlıkları altında incelenmiştir. Çalışmanın sonunda ders kitaplarının içeriğinde yaşanan değişimin siyasi iktidarda meydana gelen değişimlerden ve eğitim bilimlerindeki gelişmelerden daha çok yazarlar arasındaki farklılıklardan kaynaklandığı, tarih ders kitaplarının öğretim materyali olmaktan öte tarih bilimine ait kitap özelliği taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır.