Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) destekli coğrafya eğitiminin afet risk farkındalığına etkisi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: AYŞENUR GÜRHAN

Danışman: Özlem Yağbasan

Özet:

Ülkemizin sahip olduğu jeolojik, jeomorfolojik ve iklimsel çeşitlilik yaşanılan afetlerin farklılık göstermesine sebep olmaktadır. Farklı türdeki afetler ise farklı risklere yol açmaktadır. Bu da her afet türü için risk çalışmalarını zorunlu kılmaktadır. Afet risklerine karşı bilinçli bireyler yetiştirilmesi, risklere karşı farkındalığın oluşması ise ancak eğitimle sağlanabilir. Bu çalışmada Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) destekli Coğrafya eğitiminin afet riskini azaltmadaki etkisi araştırılmıştır. Çalışma alanı olarak belirlenen Muğla ili Fethiye ilçesine ait afet risk haritaları ArcGIS 10.8 programında oluşturularak Coğrafya dersinde eğitim materyali olarak kullanılmıştır. Böylece öğrencilerin yaşadıkları çevrede risk oluşturan afetleri tanımaları ve bu afetlerin neden risk oluşturduklarını coğrafi faktörlerle ilişkilendirerek, olası bir afette doğabilecek risklere karşın farkındalık kazanmaları amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için Fethiye ilçesinde 2023-2024 eğitim öğretim yılında öğrenim gören basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile belirlenmiş 193 öğrenci ile beş hafta boyunca eğitim gerçekleştirilmiştir. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden deneysel desende ön test-son test kontrol gruplu modelde yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen Afet Risk Farkındalık Ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS 21 programında t-testi ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçları CBS destekli coğrafya eğitimi alan bireylerin, afet risklerine ilişkin farkındalıklarında istatiksel olarak anlamlı bir artış olduğunu göstermiştir. Bu çalışma CBS temelli materyaller ile desteklenen Coğrafya eğitiminin, afet risklerini azaltmada etkinliğini ortaya koymaktadır. Afet risk azaltma eğitiminin, öğretimin her kademesinde farklı derslere ve farklı afetlere uyarlanarak geliştirilmesi önerilmektedir.