Ben Nasıl Bir Öğretmenim? Öğrencilerimin Fen-Teknoloji- Mühendislik-Matematik (STEM) Kariyer Gelişimi Üzerine Özincelemem


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İsmail Dönmez

Danışman: MEHMET FATİH TAŞAR

Özet:

Bu araştırmadaki amacım kendi geliştirdiğim öğretim uygulamalarımı nasıl gerçekleştirdiğimi öz-inceleme yöntemiyle anlamaya ve bu sayede bir öğretmen olarak kendimi keşfetmeye çalışmaktır. Bu amaç doğrultusunda öğrencilerimin fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) alanlarında kariyer bilincine yönelik anlayışlarını geliştirmek için STEM tarihi ile zenginleştirilmiş STEM uygulamaları hazırladım. Araştırmamı Ankara'da bir devlet okulunda 7. sınıfta seçmeli bilim uygulamaları dersimi gönüllü olarak alan 18 öğrenci ile yürüttüm. Katılımcı öğrencilerimi herhangi bir seçme ölçütüne tabi tutmadım. Araştırmayı araştırmacı olarak benim ile birlikte iki fen bilimleri öğretmeni de bilim uygulamaları dersinde 45 öğrenci ile yürüttü. Araştırmamda kendi geliştirdiğim beş STEM uygulamasını 14 hafta boyunca hem ben hem de katılımcı öğretmenler sınıflarımızda uyguladık. Veri kaynakları benim ve katılımcı öğretmenlerin hayat hikâyelerimiz, ders içi video kayıtlarımız, ders sonrası günlüklerimiz, öğrencilerimle yüz yüze görüşmelerim, kelime ilişkilendirme testi ve öğrencilerin STEM alanlarına ilişkin çizimli anlatımlarından oluşmuştur. Öğrencilerimin bilişsel stillerini belirlemek için Witkins saklı figürler testi, meslek seçimlerini belirlemek için Holland meslek seçim envanteri ve STEM uygulamalarında tanıttığım STEM karakterlerini hatırlama düzeylerini belirlemek için Kahoot uygulaması yaptım. Elde edilen verileri anlatı ve içerik analizi ile çözümledim. Araştırma sonucunda, süreçte öğrencilerimle olan ilişkilerimin geliştiğini gözlemledim. Jest, mimik, göz teması ve sınıf yönetimi anlamında kendimi geliştirdiğimi, ayrıca değer ve inançlarım ile uygulamalarım arasında sıkı bir bağ olduğunu gördüm. Katılımcı fen bilimleri öğretmenlerinden ise ders içeriklerini yansıtırken kendi bilgi ve deneyimleri ile STEM etkinliklerini zenginleştirdiklerini, STEM etkinliklerini kalabalık sınıflarda uygulamada güçlükler yaşadıklarını, okulun bulunduğu çevrenin sosyo-ekonomik seviyesi arttıkça STEM etkinlikleri daha verimli yürüttüklerini fark ettim. STEM etkinlikleri süresince öğrencilerimin STEM kariyer alanlarına yönelik anlayışlarının ve STEM kavramlarına yönelik zihinsel yapılarının geliştiğini gözlemledim. Alan bağımlı öğrencilerimin STEM etkinliklerinde daha başarılı olduklarını, STEM kariyer alanlarında çalışmış/çalışan bireyleri rol model seçtiklerini ve Holland envanterine göre gerçekçi ve girişimci imaja sahip öğrencilerimin STEM kariyeri alanlarına yöneldiklerini gözlemledim.