Okul öncesi dönem çocuklarının en çok izledikleri çizgi filmlerde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalı , Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BÜŞRA GÜL KALEM

Danışman: Gülhan Güven

Özet:

Toplumsal cinsiyet olgusunun çocukların en çok izledikleri çizgi filmlerde nasıl verildiğini inceleyen bu çalıĢmanın amacı, çocuklar tarafından en çok sevilerek izlenen çizgi filmlerdeki toplumsal cinsiyet yargılarını ortaya çıkarmaktır. Bu çalıĢmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeĢitlilik örneklemesi seçilmiĢtir. Maksimum çeĢitlilik örneklemesine göre Gaziantep il merkezinde merkezde ve kırsal bölgelerde bulunan okullar tercih edilerek 2018-2019 eğitim öğretim yılında anaokuluna ve anasınıfına devam eden 773 çocukla görüĢme sağlanmıĢtır. GörüĢme sonucunda 46 farklı çizgi film sayısına ulaĢılmıĢ ve çocuklar tarafından en çok izlenen 5 çizgi filmin izlenme sayısı en çok olan 5 bölümü incelemeye alınmıĢtır. AraĢtırmanın verilerinde betimsel analiz ve içerik analizi birlikte kullanılmıĢtır. Bu çerçevede hazırlanan kategoriler “frekans analizi “ ile incelenmiĢtir. Veri toplama aracı olarak doküman incelemesi yöntemi kullanılmıĢtır. AraĢtırmadan elde edilen bulgular sonucunda; kadın karakterlerin renk olarak çoğunlukla pembe rengi kullandığı, çocuk bakımı ve ev iĢleriyle genelde kadınların ilgilendiği, erkek karakterlerin daha güçlü, aktif ve etkin rol oynadığı ev içi ve ev dıĢı mekânlarda olan iĢ bölümünde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının bulunduğu; erkek ve kadın karakterlerin duygu dağılımında erkeklerin daha mutlu kadınların daha üzgün olduğu gözlenmiĢtir. AraĢtırma sonucunda çizgi filmlerin Türkiye yapımı olanların üç tanesinde

ve yabancı yapım çizgi filmlerin bir tanesinde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının, cinsiyet ayrımcılığının olduğu, kadın ve erkek karakterlerde geleneksel toplumsal cinsiyet olgusunun bulunduğu; yabancı yapımlara ait bir çizgi filmde çizgi bu bulguların kadın erkek karakterlerine eĢit olarak dağıldığı gözlenmiĢtir. AraĢtırma sonucunda farklı illerde daha fazla çocuğa ulaĢılarak çizgi filmlerdeki toplumsal cinsiyet olgusu incelenebilir önerisinde bulunulmuĢtur.

Anahtar Kelimeler : Çizgi Film, Toplumsal Cinsiyet, Kalıpyargı, Televizyon, Okul Öncesi