Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, ECZACILIK, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BERİL ALTUN
Danışman: İsmet Çok
Özet:
Sentetik kannabinoidler, kenevir bitkisinin aktif bileşeni Δ9-tetrahidrokannabinole benzer
halüsinojenik ve uyarıcı etkiler gösteren yeni psikoaktif madde sınıfıdır. Türkiye Uyuşturucu ve
Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TÜBİM) tarafından yayımlanan Türkiye Uyuşturucu
Raporu’na göre, sentetik kannabinoid ile ilişkili olay sayısında son yıllarda dramatik bir artış
gözlenmekte ve sentetik kannabinoid bağımlılığı, ‘Yüksek Riskli Madde Kullanımı (HRDU)’
çerçevesinde değerlendirildiği belirtilmektedir. Bilimsel veriler, madde bağımlılığının karmaşık gençevre
etkileşiminin bir sonucu olarak ortaya çıktığını göstermektedir. Son yıllarda, Kannabinoid
Reseptör 1 geni (CNR1), Yağ Asidi Amid Hidrolaz geni (FAAH) ve Monoaçilgliserol lipaz geni
(MGLL) tek nükleotid polimorfizmlerinin (SNP) esrar, eroin, kokain, opiod ve amfetamin gibi çeşitli
madde bağımlılıkları ile ilişkili olduğunu öne süren çalışmaların sayısında artış görülmektedir. Bu
çalışmada, toplumsal ve küresel sorun haline gelen sentetik kannabinoid bağımlılığına yönelik
genetik yatkınlığın değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal
El Kitabı-V (DSM-V) kriterlerine göre sentetik kannabinoid bağımlılığı tanısı konan 100 kişi
vesağlıklı, bağımlı olmayan 100 gönüllü, vaka ve kontrol grubu olarak çalışmaya dahil edilmiştir.
Çalışma popülasyonu, CNR1 rs1049353, FAAH rs324420 ve MGLL rs604300 polimorfizmleri
genotiplendi. Genotipleme, hibridizasyon probları kullanılarak Gerçek Zamanlı Polimeraz Zincir
Reaksiyonu (GZ-PZR) yöntemi ile gerçekleştirildi. Vaka ve kontrol grupları sırasıyla % 98 erkek, %
2 kadın ve % 80 erkek, % 20 kadın bireyden oluşmaktadır (p<0,05). Gruplar arasında yaş ortanca
değerleri açısından anlamlı farklılık bulunmamaktadır (p>0,05). Tüm SNP bölgeleri için genotip
dağılımları Hardy –Weinberg eşitliği ile uyumludur (p>0,05). Türk popülasyonunda FAAH
rs324420 ve MGLL 604300 alel ve genotip dağılımları ilk kez belirlenmiş olup, varyant alel
frekansları sırasıyla 0,205 ve 0,085 olarak bulunmuştur. CNR1, FAAH ve MGLL polimorfizmlerinin
alel sıklıkları ve genotip dağılımları, vaka ve kontrol grupları arasında benzerdir (p> 0,05). Sonuç
olarak, CNR1 rs1049353, FAAH rs324420 ve MGLL rs604300 SNP bölgeleri ile sentetik
kannabinoid bağımlılık riski arasında herhangi bir ilişki bulunmamıştır.
Anahtar Kelimeler : Sentetik kannabinoid, polimorfizm, CNR1, FAAH, MGLL