Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Büşra CANARSLAN
Danışman: Makbule Gezmen Karadağ
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Diyet asit yükü, Tip 2 diyabet (DM) gibi kronik hastalıklarla ilişkili olup Tip 2 DM’lilerin diyet ve yaşam kalitesini etkileyen önemli bir parametredir. Bu çalışma, Tip 2 DM’li yetişkinlerin diyet asit yükü, diyet ve yaşam kalitesinin saptanarak bunlar arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla 18-55 yaş 95 Tip 2 DM’li ve 95 sağlıklı bireyde yürütülen kesitsel bir çalışmadır. Anket formuyla bireylerin genel ve sosyodemografik özellikleri, beslenme alışkanlıkları ve üç günlük besin tüketim kayıtları sorgulanmış; besin tüketim kayıtları kullanılarak potansiyel renal asit yükü (PRAL), net endojen asit üretimi (NEAP) ve Sağlıklı Yeme İndeksi-2015 (SYİ-2015) puanı hesaplanmıştır. Bireylerin yaşam kalitesini ve fiziksel aktivite durumunu belirlemek amacıyla sırasıyla Kısa Form-36 (SF-36) ve Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi Kısa Formu uygulanmıştır. Bireylerin vücut ağırlığı, boy uzunluğu, bel, kalça ve boyun çevresi kaydedilmiştir. Tip 2 DM’lilerin yaş ortalaması, sağlıklılardan anlamlı şekilde daha yüksektir (p˂0,001). Tip 2 DM’li bireylerin ortalama PRAL ve NEAP değeri sırasıyla 7,6±11,89 mEq/gün, 60,7±15,31 mEq/gün iken sağlıklıların sırasıyla 9,3±7,47 mEq/gün ve 63,3±12,35 mEq/gün’dür (p˃0,05). Tip 2 DM’li bireylerin SYİ-2015 puanı sağlıklılardan anlamlı derecede daha yüksektir (p˂0,05). Tip 2 DM’lilerde SF-36’nın tüm puanları sağlıklılardan anlamlı olarak daha düşüktür (p˂0,05). Tip 2 DM’li erkeklerin ağrı ve genel sağlık puanı ile PRAL arasında ve sosyal işlevsellik, ağrı ve genel sağlık puanı ile NEAP arasında negatif, fiziksel rol güçlüğü puanı ile PRAL arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki vardır (p˂0,05). Sağlıklı erkeklerin SYİ-2015 puanı ile fiziksel fonksiyon ve genel sağlık puanı arasında negatif yönde anlamlı ilişki vardır (p˂0,05). Sağlıklı kadınların SYİ-2015 puanı ile fiziksel fonksiyon, fiziksel rol güçlüğü, ağrı alt ölçek puanları ve fiziksel özet bileşeni ile pozitif yönde anlamlı ilişki vardır (p˂0,05). Sonuç olarak Tip 2 DM’lilerin SYİ-2015 puanı sağlıklılardan daha yüksek, SF-36 puanı ise daha düşüktür. Bu çalışmada Tip 2 DM’lilerin diyet ve yaşam kalitesinin egzersiz ve düşük diyet asit yüküne sahip diyet programıyla geliştirilmesi gerektiği ortaya konulmuş, diyet asit yükü, diyet ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin daha iyi anlaşılabilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler : Tip 2 diyabet, sağlıklı yeme indeksi, diyet asit yükü, yaşam kalitesi