Ortaokul 7.sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi başarılarına görsel okuryazarlığın etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, FEN BİLGİSİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FAZİLET SEÇİL GÖK

Danışman: Alev Çetin

Özet:

Fen bilimleri dersi görsel ögeler bakımından zengin bir derstir. Öğrencilerin fen kavramlarını anlamlandırmaları da fen bilimleri dersi kapsamında karşılaştıkları görselleri iyi okuyup anlamaları ve doğru ifade etmeleriyle mümkündür. Bu nedenle, bu çalışmada ortaokul 7.sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi kapsamında ‘vücudumuzda sistemler’, ‘maddenin yapısı ve özellikleri’, ‘aynalarda yansıma ve ışığın soğurulması’ ünitelerindeki başarılarına görsel okuryazarlığın etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu çalışmada deneysel desenler içinde yer alan ‘ön test-son test kontrol gruplu deneysel model’ kullanılmıştır. Çalışma grupları belirlenirken öğrencilerin yıl sonu karne puanları ve fen başarıları dikkate alınmış olup uygulama öncesinde gruplara ön test yapılarak konulara ilişkin hazır bulunuşluk seviyeleri arasında anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Araştırma problemlerinin çözümüne yönelik gerekli verilerin toplanması için, her bir üniteden konu kazanımları kapsamında, görsel okuryazarlıkla ilişkili 20 sorudan oluşan çoktan seçmeli başarı testleri hazırlanmıştır. Hazırlanan başarı testlerinin geçerliliği ve güvenirliği örneklem dışında kalan öğrenciler ile çalışılarak hesaplanmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu 2016-2017 eğitim öğretim yılında Ankara ilinin Altındağ ilçesinde bir ortaokulun 7.sınıf kademesinde öğrenim gören 25 kontrol grubu 25 deney grubu olmak üzere toplam 50 öğrenci oluşturmaktadır. Deney grubu öğrencilerine öncelikle 8 haftalık genel görsel okuryazarlık eğitimi verilmiş, sonrasında görsel okuryazarlık içeriği ile desteklenmiş müfredata uygun etkinliklerle öğretim yapılmıştır. Uygulama kapsamında seçilen ünitelerden, vücudumuzdaki sistemler ünitesinde 6 hafta, maddenin yapısı ve özellikleri ünitesinde 7 hafta, aynalarda yansıma ve ışığın soğrulması ünitesinde 4 hafta

vii

süren öğretim uygulanmıştır. Kontrol grubu öğrencileriyle ise müfredatta ön görülen öğretim yöntem ve teknikleri kullanılarak ders işlenmiştir. Yaptığımız bu çalışmadan elde edilen sonuçlar, deney grubundaki öğrencilerin son test puanları ile kontrol grubundaki öğrencilerin son test puanları arasında istatistiksel olarak deney grubunun lehine anlamlı bir farklılık olduğunu göstermektedir. Ayrıca çalışmadan elde edilen sonuçlara göre maddenin yapısı ve özellikleri ünitesinde yapılan uygulamaların öğrencilerin akademik başarılarında diğer ünitelere göre daha etkili olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Fen Bilimleri Eğitimi, Görsel okuryazarlık, Vücudumuzda Sistemler, Maddenin Yapısı ve Özellikleri, Aynalarda Yansıma ve Işığın Soğurulması