Bilişsel-yaşantısal teori temelli psiko-eğitim programının yapılandırmacı düşünme üzerindeki etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: AYŞE SİBEL DEMİRTAŞ

Danışman: MEHMET GÜVEN

Özet:

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerine yönelik Bilişsel-Yaşantısal Teori temelli psiko-eğitim programı geliştirmek ve geliştirilen programın yapılandırmacı düşünme üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmanın katılımcılarını belirlemek amacıyla, 2015-2016 Eğitim-Öğretim yılı güz döneminde, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi'nin çeşitli programlarına devam eden 459 üniversite öğrencisine araştırmada kullanılan ölçme aracı uygulanmıştır. Bu öğrencilerin 392'si kız, 67'si erkektir. Daha sonra Yapılandırmacı Düşünme Envanteri ön-test ölçümlerinden elde edilen puanlar düşükten yükseğe doğru sıralanmış ve düşük puan alan öğrencilerden uygulama için gönüllü olanlar belirlenerek deney ve kontrol gruplarına seçkisiz olarak atanmıştır. Böylelikle araştırma 14'ü deney ve 14'ü kontrol gruplarında yer alan ve 21'i kız, 7'si erkek olan 28 üniversite öğrencisi üzerinde yürütülmüştür. Deney grubunda yer alan katılımcılara bu araştırma kapsamında geliştirilen 9 oturumluk BYT temelli psiko-eğitim programı uygulanmıştır. Kontrol grubunda bulunan katılımcılara ise herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Yapılandırmacı Düşünme Envanteri kullanılmıştır. Araştırmada 2x3'lük (deney/kontrolgruplarıXön-test/son-test/izlemetesti) karışık desen kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkenini katılımcıların küresel yapılandırmacı düşünme ölçeğinden elde ettikleri puanlar, bağımsız değişkenini ise Bilişsel-Yaşantısal Teori temelli psiko-eğitim programı oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan ölçme aracı oturumların başlangıcından 2 hafta önce ön-test ölçümü olarak; oturumların tamamlanmasının ardından son-test ölçümü olarak; son-test ölçümlerinden 2 ay sonra ise deneysel işlemin etkisinin kalıcılığını belirlemek amacıyla izleme ölçümü olarak deney ve kontrol gruplarındaki katılımcılara tekrar uygulanmıştır. Bu ölçümlerden elde edilen verilerin analizinde, ölçüm ve gruplar arasında anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için; karışık ölçümler için iki faktörlü ANOVA tekniği kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 21.0 paket programından yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular, Bilişsel-Yaşantısal Teori temelli psiko-eğitim programının deney grubundaki katılımcıların yapılandırmacı düşünme düzeylerini artırdığı ve bu durumun izleme ölçümlerinde de korunduğunu ortaya koymuştur. Kontrol grubunda bulunan katılımcıların küresel yapılandırmacı düşünme ön-test, son-test ve izleme testi ölçümlerinden aldıkları puanlar arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Araştırmadan elde edilen bulgular tartışılmış ve gelecek araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur.