Kültür Odaklı Çeviri Ögeleri Bağlamında Orhan Pamuk’un “Yeni Hayat” Romanının Arapça Çevirileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Arap Dili Eğitimi Bilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYŞE SIDIKA ALKAN

Danışman: Mehmet Hakkı Suçin

Özet:

Bu çalışmanın amacı, yazıldığı kaynak dilin kültürünü en açık şekilde belirten roman gibi edebi bir türün bünyesindeki kültürel ögelerin ne derece korunarak erek dile aktarıldığını ortaya koymak, çevirmenlerin söz konusu kültürel ögeleri çevirirken izledikleri yolları, kullanılan stratejileri belirlemek ve bir ara dil üzerinden yapılan çeviri ile doğrudan kaynak dilden yapılan çeviriler arasındaki farklılıkları değerlendirmektir. Bu amacı gerçekleştirmek için Peter Newmark’ın sınıflandırılması çerçevesinde Yeni Hayat romanında bin yüz kırk kültürel öge tespit edilmiş, bu ögelerin, Aixelà’nın Kültüre Özgü Ögelerin Çevirisi için belirlediği stratejiler doğrultusunda çevirmenler tarafından kullanım oranları saptanmıştır. Elde edilen veriler, Venuti’nin Yerlileştirme ve Yabancılaştırma stratejilerine göre analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, kültürel ögelerin hangi stratejiler kullanılarak erek dile aktarıldığı, yapılan çevirilerin kaynak dil kültürünü ne derece yansıttığı, ara dilden yapılan çeviride ara dil kültürünün erek metne yansıması ve çevirmen kararları açıklanmıştır. Çalışma; araştırmada kullanılan yöntemi de kapsayan girişi, çalışılan alanla ilgili kuramsal çerçeveyi, Yeni Hayat romanın Arapça çevirilerinin incelendiği durum çalışmasını, elde edilen verilerin analiz edildiği tartışmayı ve sonuç kısmını da içine alan beş ana bölümden oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Orhan Pamuk, Yeni Hayat, Kültürel Ögeler, Newmark, Aixelà, Venuti