Çağdaş mimarlıkta tekrar kavramı üzerine inceleme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Öğrenci: ESMA EROĞLU

Danışman: ADNAN AKSU

Özet:

Tarihsel süreçte mimarlık ve sanattaki düşünme ve üretim edimleri çeşitli kavramsal anlatımlarla ifade bulmuştur. Tekrar kavramı da bu yaklaşımlardan biridir. Mimarlıkta epistemolojinin daha fazla önem kazandığı günümüzde, tekrar kavramı üzerine de çeşitli düşünsel, işlevsel, biçimsel, dönemsel, vb. perspektiflerden yaklaşımlar geliştirilmektedir. Bu tezin amacı tekrar kavramına dair kuramsal ve kılgısal değişimlerin çağdaş mimarlığa yansımalarını tartışarak, belirtilecek olan farklı yaklaşım biçimlerinin çağdaş mimarlığa kazandırdığı yeni bakış açılarını göstermektir. Tez içerisinde öncelikli olarak tekrar kavramı ve ilişki içerisinde olduğu kavramlar tartışılmıştır. Sonrasında tekrar kavramı üzerine düşünsel ve biçimsel ifadelerin karşılığını bulduğu tarihsel bir değerlendirme yapılmıştır. Her alanda önemli değişimlerin yaşandığı 19. ve 20. yüzyıl, tekrar kavramı için de önemli değişimlere ve dönüşümlere işaret etmektedir. Özellikle çağın filozofu olarak anılan Gilles Deleuze tekrar ile ilgili söylemleriyle bu değişimin ve dönüşümün önde gelen temsilcisidir. Tezin temel dayanağını Deleuze'ün tekrar kavramıyla ilgili düşünceleri oluşturmaktadır. Deleuze sayesinde güncellenen tekrar kavramı, çağdaş mimarlığın getirdiği tasarım yaklaşımları arasında yerini almıştır. Tez kapsamında, çağdaş mimarlık tartışmaları üzerinden değerlendirilen tekrar kavramı çağdaş mimarların tasarımları üzerinden çözümlenmeye çalışılmıştır. Bu mimarlar John Hejduk, Peter Eisenman, Bernard Tschumi, Rem Koolhaas, Zaha Hadid, Greg Lynn, UNS, FOA ve NOX ile sınırlandırılmıştır. Çağdaş düşünce ve çağdaş sanatın izini süren mimarlar tekrarın getirdiği yeni anlam zenginliğinden faydalanarak, kendi yapı stillerini ortaya koymaya başlamıştır. Bu doğrultuda, çalışma içerisinde Deleuze'ün tekrar düşüncesinin çağdaş mimarların tasarımlarına yansımaları incelenmiştir. Sonuç olarak, tezde tekrar düşüncesinin tarihsel süreci ele alınarak, Deleuze felsefesi ile dönüşümü ve çağdaş mimarlığa sunduğu yeni bakış açısı gösterilmiştir.