Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Öğrenci: BİLGE BERİL KAPUSUZ BALCI
Danışman: ESİN BOYACIOĞLU
Özet:Sergiler, sanat ve mimarlığın konvansiyonel yapma ve düşünme biçimlerinin ötesinde söylemsel alanlar olarak tezin araştırma alanını tarif etmekte; 60lardan günümüze dek disipliner sınırları genişleten bir edim olarak sergi (için) yapma' pratiği ise disipliner kavramlara, süreçlere ve tekniklere yassı bir düzlemde eş varlık statüsü atfetmektedir. Tezin araştırma alanı için belirleyici olan sanat ve mimarlık ilişkisi, sergi bağlamında sanat-mimarlık eşlemesi' olarak ifade bulmuştur. Venedik Bienali'nde mimarlık ve görsel sanatların bağımsız sergilerinde sanatçılar ve mimarların yer değiştirmesi ve küratöryel pratik biçimlerinin mekansallığı üzerinden benzeşimi tespit edilerek, Bienal'in bugününden geçmişine bir bakışla sanat-mimarlık eşlemesinin görünür olduğu tarihsel durakların izi sürülmüştür. Bu sorgulama, araştırmayı Görsel Sanatlar ve Mimarlık Bölümü tümleşikliğinde gerçekleşmiş ve genel teması ambiente' kavramı ile kurgulanmış olan 1976 Bienali'ne yönlendirmiştir. Venedik Bienali'nin içinde bulunduğu konjonktürdeki kültürel, sosyal ve politik krizle ilişkili olarak yeniden yapılanma sürecini başlatan ve mimarlığın ilk kez kurumda yer bulduğu 1968 Bienali ve 1976'daki Yeni' Bienali tasarlayan dört yıllık planın kapsamında 1975'te gerçekleşmiş sergiler, sanatçılar ve mimarların eş etkinlik gösterdiği diğer tarihsel duraklardır. Venedik Bienali'nin tarihselliğinden getirilen, İtalyanca'dan Türkçe'ye çevrildiğinde çevre, yerleştirme, ortam oda gibi çoklu anlamları kapsayacak Türkçe bir sözcük olmaması sebebiyle teze olduğu gibi aktarılan ambiente', güncel sergilerdeki mekanın deneyimlenebilir ve izleyiciyi çevreleyen gerçekliğine dayalı biçimleri yeniden okumanın bir aracı olarak önerilmiştir. Bienal'i kendi otonom bütünlüğü içinde yeniden değerlendirebilmek için materyal semiyotik bir yaklaşım olan Bruno Latour'un Aktör-Ağ Teorisi'nin (ANT) söz dağarcığı ve yöntemi araçsallaştırılmıştır. Bienal'in tarihsel sergileri ANT'a referansla, aktör ve aktantların ilişkilenmelerinden meydana gelen nesnemsiler olarak ambienteler aracılığıyla materyal ilişkilerin inşa edildiği aktör-ağlar olarak tanımlanmıştır. Venedik Bienali Tarihsel Arşivleri'nden (ASAC) elde edilmiş özgün yazınsal ve görsel materyal aracılığıyla, tarihsel sergilerin geçici, edimsel ve oluşsal süreçlerine erişilmiş; Bienal'in başka bir tarihsel anlatısını inşa eden ilişkisel ağların haritaları çıkarılmıştır. Neredeyse küratöryel bir tavır ve araştırma yönteminin getirdiği olumsallıkla, arşiv araştırmasıyla görünür olan materyalitesi üzerinden tarihsel bir iş, günümüzde üretilmiş başka bir işle yan yana getirilmiş, tezin üretmesi olası çok sayıda kompozisyondan yalnızca biri üzerinden ambientenin günümüzdeki yeniden inşası tartışılmıştır.