Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Aziz KILINÇ
Danışman: Yasemin Akdevelioğlu
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Diyet non alkolik yağlı karaciğer hastalığının (NAYKH) patogenezine en büyük katkı sağlayıcı olup aynı zamanda tedavinin de önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Bu çalışma NAYKH için koruyucu olabilecek ve risk teşkil edebilecek besin ögelerini tanımlamak, NAYKH taramasında antropometrik ve biyokimyasal indekslerin teşhis performansını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma Mart-Temmuz 2021 tarihleri arasında bir devlet hastanesinin Diyet Polikliniği’ne başvuran 18-65 yaş arası 52 NAYKH hastası ve 52 kontrol olmak üzere toplam 104 birey üzerinde yürütülmüştür. Katılımcılara uygulanan anket formlarına 3 günlük besin tüketim kayıtları, fiziksel aktiviteleri, antropometrik ölçümleri ve bazı biyokimyasal bulguları kaydedilmiştir. Bireylerin besin tüketim kayıtlarından elde edilen verilerle beslenme kalite indeksi (INQ) skorları, antropometrik ve biyokimyasal ölçüm verileri kullanılarak da antropometrik ve biyokimyasal indeksler hesaplanmıştır. Her iki cinsiyette de NAYKH riski ile enerjinin karbonhidratlardan gelen yüzdesi arasında anlamlı şekilde pozitif, enerjinin proteinden gelen yüzdesi arasında anlamlı şekilde negatif ilişki bulunmuştur (p<0,05). Her iki cinsiyette de INQ skoruna göre vaka grubunda kontrol grubuna kıyasla diyet A, B2, B5, B6, folat, B12, C vitamini, potasyum, magnezyum, kalsiyum ve fosfor alımları anlamlı şekilde daha düşük bulunmuştur (p<0,05). Her iki cinsiyette de vücut ağırlığı, beden kütle indeksi, bel çevresi ve vücut yağ yüzdesi ile NAYKH riski arasında anlamlı bir pozitif ilişki gözlenmiştir (p<0,05). Kadınlarda lipid birikim ürünü (LAP), erkeklerde ise hepatik steatoz indeksi (HSİ)’nin NAYKH tanısı için en yüksek doğruluk oranına sahip olduğu bulunmuştur. NAYKH’ ndan şüphelenilen, ileri tetkik ve tedaviye ihtiyaç duyan hastaların basit ve hızlı bir şekilde tespiti için LAP ve HSİ’ nin kullanımı faydalı olabilir. NAYKH hastaları için yeterli düzeyde karbonhidrat ve protein içeren, vitamin ve mineraller yönünden zengin, besin çeşitliliği olan bir beslenme modeli uygulanmalıdır.
Anahtar Kelimeler : Yağlı karaciğer, beslenme indeksi, vücut bileşimi, vitaminler