Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ayşen ÇALIKUŞU
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Meltem Bahçelioğlu
Eş Danışman: Elvan Anadol
Özet:
Otizm spektrum bozukluğu, erkekler arasında daha sık görülen ve tedavi seçeneklerinin az olduğu karmaşık nörogelişimsel bir bozukluktur. Bilateral transauriküler vagal sinir stimülasyonunun davranışlar ve nörogelişimsel proteinler üzerindeki etkisini araştırmak için maternal valproik asit (12,5. gün, oral, 600 mg/kg) kaynaklı otizm modeli kullandık. C57BL/6 farelerinin otistik benzeri davranışları bazal testlerde değerlendirildi ve üç hafta boyunca haftada iki kez transauriküler vagal sinir stimülasyonu uygulandı. Sosyallik ve kaygı değerlendirmeleri üç odalı sosyallik ve sosyal yenilik testi, ayna oda testi, açık alan testi ve yükseltilmiş artı labirenti kullanılarak yapıldı. Beyin kesitlerinde nöronların morfolojik açıdan incelenmesi amacıyla krezil viyolet, apoptotik ve immünolojik süreçler ile aktif kaspaz-3 (CASP-3) ve nöroplastisite süreçleri değerlendirilmiş, ayrıca Beyin Türevli Nörotrofik Faktör (BDNF) ve Doublecortin (DCX) boyamaları yapıldı. VPA’lı annelerden doğan otistik erkek farelerin; sosyallik parametreleri, açık kolda kalma yüzdesi ve giriş sayısı, merkez ayna oranı ve merkez alanlarda kalma süreleri düşüktü. Ek olarak, hücre yoğunluğu azalmış ve aktif CASP-3 aktivitesi artmıştı. BDNF ve DCX ekspresyonu ve miktarı azalmıştı. tVNS tarafından anlamlı derecede tüm parametreler kontrollere yaklaştı. Western blotting analizi, BDNF ve DCX düzeylerinde önemli bir modülasyonu ortaya çıkardı. Otizm spektrum bozukluğunun tanısında davranışsal parametreler ön plandadır ve güvenilir bir biyobelirteç belirlenmemiştir. Araştırmamızın bulguları, özellikle davranışsal iyileşmeler, vagal sinir stimülasyonunun umut verici olduğunu göstermektedir. tVNS, sosyal uyum, kaygı ve nöroplastisite süreçlerinde, otizm semptomları için umut verici, non-invaziv bir tedavi yaklaşımıdır.
Anahtar Kelimeler : Otizm Spektrum Bozukluğu, Vagus Sinir Stimülasyonu, davranış deneyleri, DCX, BDNF