Adli dilbilim açısından idam mahkûmlarının son sözlerindeki duygu durumlar


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYDAN FİNCAN

Danışman: Başak Uysal

Özet:

amaçlanmıştır. Bu doğrultuda idam mahkûmlarının son sözlerindeki sözcük sayısı, duygu durumlar, bu duygu durumlara ilişkin anahtar kelimeler, maktule yakınlık ile duygu durum ifadeleri arasındaki ilişki ve sıklıkla bir arada kullanılan duygu durumlar araştırılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmış ve gömülü teorinin aşamaları takip edilmiştir. Araştırma, dil becerilerinin kuramsal yapısıyla adli dilbilim verilerini birleştirerek duygu durum tespitine yönelmesi bakımından ilk olma özelliğine sahip olmakla birlikte Türkçe eğitimine yönelik program tasarlayıcıları, materyal hazırlayıcıları ve dil eğitimcilerine veri sağlaması açısından önem arz etmektedir. Çalışma dokümanı, 1982-2019 yılları arasında Teksas Huntsville Hapishanesinde idam edilen mahkûmların son sözlerinden oluşmaktadır. Çalışma sonucunda elde edilen verilere göre, idam mahkûmlarının son sözlerindeki ortalama sözcük sayısı 103 olarak belirlenmiştir. Mahkûmların son sözlerinde en az 1, en fazla 1268 sözcük kullandıkları görülmüştür. İdam mahkûmlarının son sözlerinde 16 farklı duygu durum tespit edilmiştir. Bununla birlikte susmayı tercih eden 114 mahkûmun sessizliği de bir duygu durum kabul edilmiş ve toplam 17 duygu durum incelenmiştir. Tespit edilen duygu durumlar alfabetik olarak şunlardır: Af dileme, devamlılık, inanç, inkâr, kabullenme, kefaret, korku, mizah, nasihat, suskunluk, öfke, sevgi, telkin, teşekkür, üzüntü, vasiyet, veda. En yüksek frekansa sahip duygu durumun sevgi, en düşük frekansa sahip duygu durumun ise korku olduğu görülmüştür. Buradan hareketle 16 duygu durum için en sık kullanılan anahtar kelimeler belirlenmiştir. İdam mahkûmlarının maktule yakınlık derecesi, tanıdık ve tanınmayan kişi olarak incelenmiştir. Maktul ve mahkûm arasındaki yakınlık derecesine göre duygu durumlar incelendiğinde tüm duygu durumları gösteren sıralamayla anlamlı bir farklılık olmadığı, sadece belli başlı duygu v durumların yer değiştirdiği görülmüştür. Maktulün tanıdık olduğu durumlarda son sözlerde sevgi, devamlılık ve inanç duygu durumları ilk sıralarda yer alırken maktulün tanınmadığı durumlarda sevgi, inanç ve telkin duygu durumları ön plandadır. Üzüntü ve inkâr (masumiyet iddiası) duygu durumu, maktulün tanıdık olduğu durumlarda maktulün tanıdık olmadığı durumlara göre öne çıkmaktadır. Bununla birlikte sevgi, devamlılık, inanç, telkin ve teşekkür duygu durumlarının sıklıkla bir arada kullanıldığı görülmüştür. Çalışma sonuçlarının disiplinler arası çalışmaları önceleyen alan araştırmacılarına, kurumlara ve lisans/lisansüstü program tasarımcılarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir