Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Didem Aydoğan
Danışman: YAŞAR ÖZBAY
Özet:Bu çalışmanın amacı, ilişkisel yılmazlığın, ilişkisel başa çıkma, ebeveynlik stresi ve ilişkisel profesyonel yardım aramayla ilişkisinin incelenmesidir. Araştırma sosyal-ekolojik yaklaşıma temellendirilmiştir. Araştırman grubunu, çocuk sahibi ve en az sosyal ekolojik bağlamda bir riske sahip olan 229 evli çift (n=458) oluşturmaktadır. Araştırmada belirlenen amaç doğrultusunda iki model test edilmiştir. İlk modelde, ilişkisel yılmazlık ve ebeveynlik stresinde ilişkisel başa çıkmanın aracı rolü incelenmiştir. İkinci modelde ise, ilişkisel yılmazlık ve ilişkisel profesyonel yardım arama arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmada veriler için İlişkisel Yılmazlık Ölçeği, İlişkisel Profesyonel Yardım Arama Ölçeği, Ebeveynlik Stres Ölçeği, İlişkisel Başa Çıkma Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi için betimsel istatistik, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu, İkili (dyadic) analiz için Yapısal Eşitlik Modelinde yol (path) analizi tekniklerinden yararlanılmıştır. Araştırmada ikili analiz yaklaşımlarından Aktör Partner Karşılıklı Bağımlı Modeli (APIM) ve Aktör Partner Karşılıklı Bağımlı Aracı Modeli(APIMeM) kullanılmıştır. Araştırmada verilerin analizinde SPSS, AMOS ve LISREL istatistik paket programlarından yararlanılmıştır. Araştırmada sınanan birinci modelde, kadın ve erkeğin ebeveynlik stresinin ilişkisel yılmazlıkları üzerinde aktör etkisinin olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte partner etkilerinde ise erkeğin ebeveynlik stresi arttıkça kadının ilişkisel yılmazlığı arttığı sonucuna ulaşılırken kadının ebeveynlik stresinin erkeğin ilişkisel yılmazlığı üzerinde bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Araştırmanın bir diğer değişkeni olan ilişkisel başa çıkma viii da ise yalnızca aktör etkilerine ulaşılmıştır. Kadın ve erkeğin ilişkisel başa çıkması arttıkça ilişkisel yılmazlıkları artmaktadır. Bununla birlikte ebeveynlik stresi ve ilişkisel başa çıkma arasında aktör ve partner etkileri bulunmamıştır. Aynı zamanda ilişkisel başa çıkmanın (aktör-partner aracı değişken) aracı değişken olmadığı sonucu elde edilmiştir. İkinci modelde ise, kadın ve erkeğin ilişkisel profesyonel yardım arama yaklaşımlarının ilişkisel yılmazlıkları üzerinde aktör etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İkinci modelde partner etkileri değerlendirildiğinde ise yalnızca kadınların profesyonel yardım arama tutumlarına yönelmeleri erkeklerin ilişkisel yılmazlıklarını arttırmaktadır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar sosyal-ekolojik yaklaşım bağlamda, ilgili araştırmalarla tartışılmış olup, araştırmacılara, uygulamacılara ve alan uzmanlarına yönelik önerilerde bulunulmuştur.