Donepezil benzeri bazı bileşiklerin sentezi ve yapılarının aydınlatılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: MURAT GÜMÜŞ

Danışman: ALİ DİŞLİ

Özet:

Alzheimer Hastalığı (AH), günlük yaşamsal aktivitelerde azalma ve bilişsel yeteneklerde bozulma şeklinde oluşan nöropsikiyatrik semptomların ve davranış değişikliklerinin eşlik ettiği nörodejeneratif bir hastalıktır. Genellikle yaşlılarda gözlenen bu hastalığın, yaşlı nüfusun (özellikle en yaşlı grubun) giderek artması ile sosyal ve ekonomik yükünün de artacak olduğu tahmin edilmektedir. Temel olarak, AH'nın patolojisinde hastaların beyninde amiloid beta-peptit (Aβ) agregasyonu ve hiperfosforile tau proteinleri kaynaklı nörofibriler yumakların etkisi olduğu bildirilmektedir. Bu patolojik etkiler, sinir hücreleri arasında nörotransmitter madde olan asetilkolin (ACh) miktarını azaltır. Bunun sonucunda hücreler arası elektriksel iletim engellenir. AH'nın tedavisi tam olarak mümkün olmasa da, son birkaç yıl içinde önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Hastalığın seyrini durduran, iyileştiren ve eski normal haline döndüren bir tedavi metodu henüz yoktur. Tedavideki amaç, hastanın günlük yaşam kalitesini düşüren unutkanlık ve beceri kayıplarını geciktirmektir. AH'nda ilaç tedavisindeki asıl hedef, hastanın beyninde sürekli olarak artan hücre ölümü sonucunda azalan ACh miktarını arttırmaktır. Bunun için uygulanan tedavi yöntemlerinden biri, asetilkolinesteraz (AChE) enzimini inhibe eden ilaçların kullanılmasıdır. Bu amaçla kolinesteraz inhibitörleri olan Donepezil.HCl, Rivastigmin Tartarat ve Galantamin gibi etken maddeler sıklıkla kullanılmakta ve ticari olarak üretilmektedir. Bu çalışmada, yapısında tiyo tetrazol içeren bazı yeni bileşikler sentezlendi, yapıları aydınlatıldı ve sentezlenen bileşiklerin AChE enzimi üzerine inhibisyon etkileri incelendi. İlk olarak, yapısında tiyo tetrazol içeren bazı yeni bileşiklerin sentezi yapıldı. Daha sonra sentezlenen bileşiklerin yapıları 1H-NMR, 13C-NMR, FT-IR ve HR-MS gibi spektroskopik yöntemlerle aydınlatıldı. Son aşamada, sentezlenen, yapısında tiyo tetrazol içeren bileşiklerin AChE enzimi üzerine inhibisyon etkileri araştırıldı.