Ekstrakorporal dolaşımın oksidan ve antioksidan sistemler üzerine etkisi


Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Öğrenci: OSMAN FUAT SÖNMEZ

Danışman: ÇİĞDEM ÖZER

Özet:

Kardiyopulmoner bypas (KPB) günümüzde cerrahi gereksinimi olan pekçok kardiyovasküler hastalığın tedavisinde kullanılma zorunluluğu bulunan bir yöntemdir. Kardiyak cerrahi ve KPB sonrasında morbidite ve mortalitenin temel belirleyicilerinden biri işlemler sırasında ve sonrasında oluşan oksidan strestir. Bu süreçlerdeki mekanizmalar halen net olarak açıklığa kavuşmamıştır. Çalışma G.Ü.T.F Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dalı’nda Koroner Arter Bypas Greftleme operasyonuna alınan yaşları 42 ile 70 arasında değişen 22 hastada gerçekleştirildi. Hastalardan sırasıyla operasyon öncesi yoğun bakım (A), anestezi altında (B), dolaşımın pompaya girişinden sonra (C), aortaya kros klemp konulması sonrası (D), aortadan kros klembin kaldırılması sonrası (E), dolaşımın pompadan çıkışı sonrası (F) ve operasyon sonrası yoğun bakım (G) evresi olmak üzere operasyonun yedi farklı döneminde kan örnekleri alındı. Oksidan stresi göstermesi açısından Malonildialdehid (MDA) ve NOx (Nitrit+Nitrat), antioksidan göstergesi olarak Total Sülfidril Grubu (RSH) düzeylerine bakıldı. MDA ve NOx düzeyleri A ve B evrelerinde düşük iken, C evresi ile beraber artmaya başladı, F evresinde en üst düzeye ulaştı ve G evresinde azalma gösterdi. RSH düzeylerinde ise evrelerdeki MDA ile negatif korelasyon gösteren azalmalar görüldü. En düşük RSH değeri F evresinde tespit edildi. G evresinde ise değerler yükselmeye başladı. Malondialdehit ve RSH düzeyleri, cerrahi travmanın ve Ekstrakorporal dolaşımın (ED) fizyolojik olmayan yüzeylerinin yarattığı oksidan stres ve antioksidan kapasite azalması ile uyumlu idi. NOx düzeylerinin artışı ise yapılan cerrahi işlemler sonucu endotelin mekanik olarak uyarılması ve ED’ın yapay yüzeylerinde dolaşan eritrositlerin mekanik strese maruz kalarak eNOS eksprese etmesi sonucunda olabilir. İleriki çalışmalarda NOS, S-nitrosohemoglobin ya da nitrosilhemoglobinin de araştırılması daha kesin yorumların yapılabilmesi açısından faydalı olacaktır.