Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Fatma Ayaz
Danışman: NURGÜN KÜÇÜKBOYACI
Özet:Bu çalışmada, Chrysophthalmum Schultz Bip. (Asteraceae) cinsine ait Türkiye'de yetişen C. montanum (DC.) Boiss., C. dichotomum Boiss. & Heldr. ve C. gueneri Aytac and Anderb.'nin in vitro sitotoksik, antienflamatuvar ve leishmanisidal aktiviteleri yönünden biyoaktivite yönlendirmeli fraksiyonlama ile incelenmesi amaçlanmıştır. Üç türün (% 80) metanollü ekstresinden fraksiyonlanan n-hekzan, kloroform, n-butanol ve kalan sulu alt ekstrelerinin çeşitli kanser hücre soylarına karşı SRB ve MTT metodları ile sitotoksik; kemiluminesans yöntem ile antienflamatuvar ve Leishmania parazitine karşı leishmanisidal aktiviteleri test edilmiştir. Chrysophthalmum türlerinin kloroform alt ekstreleri incelenen aktiviteler açısından en aktif bulunmuştur. Bunun yanı sıra, üç türün n-hekzan alt ekstreleri test edilen hücre soyları üzerine seçici sitotoksisite göstermiştir, ayrıca C. montanum'un n-hekzan alt ekstresi önemli leishmanisidal aktiviteye sahip bulunmuştur. Bundan dolayı, çalışmalarımız C. montanum'un aktif kloroform ve n-hekzan ekstrelerinin biyoaktif sekonder metabolitlerinin izole edilmesi ve yapılarının aydınlatılması üzerine sürdürülmüştür. C. montanum'un kloroform alt ekstresi kromatografik metodlar kullanılarak (Silika jel KK, Sephadex KK, Preparatif İTK, normal faz ve ters faz YPSK) 8 ana fraksiyona (Fr. A-H) ayrılmıştır. Ardından, Fr. A-H'nin sitotoksik ve antienflamatuvar aktiviteleri incelenmiştir. Sonuç olarak, C. montanum'un kloroform ekstresinin aktif fraksiyonlarından (Fr. A-G) üçü yeni 11 bileşik (CM-1 - CM-11); n-hekzan ekstresinden 2 bileşik (CM-12 ve CM-13) elde edilmiştir. Bileşiklerin yapıları spektroskopik teknikler (UV, IR, 1D ve 2D NMR, EI-MS ve HREI-MS) kullanılarak aydınlatılmış ve CM-1, CM-2 ve CM-7'nin absolü konfigürasyonları X-ray kristalografisi ile belirlenmiştir. Toplamda izole edilen 13 bileşik, 5 temel grupta toplanmaktadır: seskiterpen laktonlar (CM-1 - CM-8), bir sterol glikoziti (CM-9), bir lignan (CM-10), bir flavonoit (CM-11) ve triterpenler (CM-12 ve CM-13). İzole edilen bileşiklerden CM-1, CM-2, CM-3, CM-7 ve CM-9'un sitotoksik aktivitesi SRB yöntemi ile test edilmiştir. Ayrıca, CM-1, CM-2, CM-3 ve CM-7'nin MTT yöntemi ile sitotoksik aktivitesi, bunun yanında antienflamatuvar ve leishmanisidal aktiviteleri araştırılmıştır.