Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hayri TOPRAK
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Avrupa Birliği, kuruluşundan bu yana hem üyeler hem de bölgeler arasında gelişmişlik farklarını azaltarak bütünleşmiş bir yapı için kullanılmak üzere üyelere, aday ülkelere ve üçüncü ülkelere yönelik mali kaynaklar ayırmaktadır. Mali yardımlar sayesinde ülkeler tek başlarına üstlerinden gelemeyecekleri projeleri hayata geçirirken, üyelik öncesi uyum dönemlerini de başarılı bir biçimde tamamlamaktadırlar. Avrupa Birliği'nin mali yardımları sayesinde özellikle Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkeleri ile Yunanistan, İspanya ve Portekiz gibi ülkeler kayda değer gelişmeler göstermişlerdir. Birliğin son genişleme öncesi aday ülkeler için planladığı ve uygulamaya koyduğu PHARE, ISPA ve SAPARD programları hem önemli miktarda mali yardım sağlamış hem de bu ülkelerin Birlik standartlarına yaklaşmasını sağlamıştır. Ayrıca ön şart niteliğindeki Kurumsal yapının işleyişi sayesinde tam üyelik sonrası üye ülkelerin kullanımına sunulan fonların uygulama süreçlerine geçiş de kolaylaşmıştır. Türkiye, Birlik ile olan elli yıllık tarihinde farklı programlarla mali yardımlardan yararlanmıştır. Uzun tarihi geçmişine rağmen diğer ülkelerle kıyaslandığında ise ülkemizin bu bağlamda yeterli desteği alamadığı görülmektedir. Bu durumun nedeni olarak iki taraf arasında ilişkilerin kimi zaman olumsuz seyretmesinin yanı sıra ekonomik ve politik gelişmeler de gösterilebilir. 1999 Helsinki Zirvesi'nin ardından tam aday statüsü ile mali yardımlardan yararlanan Türkiye'nin aldığı katkıda artışlar olmuştur. Birlik, 2007-2013 mali yardımlarını ise aday ve potansiyel aday ülkeler için Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı sistemi ile planlayarak, yapılacak yardımları beş ana başlıkta toplamıştır; Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma, Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği, Bölgesel Kalkınma, İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi ve Kırsal Kalkınma. Tarihsel süreçte protokol, anlaşma ve proje destekli mali yardımlardan son dönemde program tabanlı yardım uygulamalarına geçilmiştir. Türkiye'nin sahip olduğu yüzölçümü, demografik özellikler ve genel ekonomik yapı ile bölgeler arası gelişmişlik farkları dikkate alındığında ülkemiz için ek mali kaynakların önemi daha da artmaktadır. Bu nedenle 2007-2013 dönemi için belirlenen yeni mali perspektiften en üst düzeyde istifade edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı Avrupa Birliği'nin doğuşu, genişlemesi, bütçesi, mali yardımları, Türkiye'nin aldığı mali yardımlar, 2007-2013 dönemi mali yardım programlarının incelenmesidir. Türkiye'nin durumu incelenirken, Birliğe üyelik süreçleri tamamlanmış ülke gruplarına yapılan mali yardımlar üzerinde de durulacaktır. Birlik ile olan uzun geçmişimize nazaran alınan mali yardımlar diğer ülkelere kıyasla az olup, yeni dönem mali yardımlarının etkin kullanılarak sonraki aşamalara referans olması sağlanmalıdır.